Wat is het?
De Lood-zilver-zinkmijn van Tarnowskie Góry had een omvangrijk ondergronds waterbeheersysteem, dat ook water leverde aan de industrie en bewoners van de omliggende regio. De mijn is tijdens twee fasen in gebruik geweest: in de 15de-17de eeuw en van 1784-1910. Het opgegraven lood en zink kwam tegemoet aan de grote vraag tijdens de periode van industrialisatie.

Cijfer: 4 (Over het algemeen lijkt het erop dat ze alles wat nog beschikbaar is ‘gepimpt’ hebben om een ​​bezoek te rekken tot 90+ minuten. Ze richten zich ook vooral op gezinnen met kleine kinderen en schoolgroepen, en als niet-Pools sprekende ben je duidelijk in het nadeel.)

Toegang: 65 zloty (13,80 EUR) voor een tour in het Pools. Tours in het Duits of Engels (schaars gegeven buiten het hoogseizoen) kosten 90 zloty.

Hoeveel tijd: Ruim anderhalf uur.

Opvallend: Een bezoek aan deze mijn is goed te doen als een dagtrip vanuit Krakau, maar kost behoorlijk wat tijd. Je moet eerst naar de naastgelegen grote stad, Katowice. Dat is niet zo moeilijk vanuit Krakau, maar mijn trein had 20 minuten vertraging wat het hele schema in de war schopte. Vanuit Katowice is er normaliter een trein van een private maatschappij naar Tarnowskie Gory, maar deze rijdt in ieder geval tot januari 2024 niet en wordt vervangen door een bus. Ik had al zoiets gezien op de website waarop ik de treinkaartjes boekte, maar ze hadden er niet bijverteld dat de vervangende bus vertrekt van het busstation, zo’n 10 minuten lopen van de hoofduitgang van het treinstation.

Na vertrek om 9.55 uit Krakau was ik uiteindelijk pas om 13.15 uur op het station van Tarnowskie Gory. Vandaar is het nog 3,5 kilometer naar de mijn. Hiervoor nam ik op de heenweg een taxi. Deze zette me af bij dit gebouw in een buitenwijk van Tarnowskie.

Het ziet er voldoende ‘mijn-achtig’ uit, maar het is volledige nieuwbouw en pas gemaakt in 1956 toen dit een museum werd. De mijn hier sloot al in 1933.

De Tarnowskie-mijnen (‘Góry’ betekent mijnen) produceerden vooral Galena, een looderts dat één van de vroegste mineralen is die door mensen werden gebruikt omdat het heel gemakkelijk te smelten is. Het wordt al sinds de oudheid gedolven en verwerkt, ook in precolumbiaans Noord-Amerika. De Romeinen gebruikten het al voor hun sanitair binnenshuis.

Galena kan kleine zilverkorrels bevatten (0,2 – 1,2% in het geval van Tarnowskie) en wordt soms gebruikt voor zijn zilver, aangezien het zilver 300 keer meer waard is dan een gelijk gewicht aan lood. Bij Tarnowskie was dit echter zelden het geval – het leverede vooral het lood dat nodig was voor het smelten en raffineren van zilver dat elders (Karpaten, Ertsgebergte) werd gevonden.

De focus van dit werelderfgoed ligt op de ondergrondse mijn en de waterbouwkunde, en je moet mee op een rondleiding om dit te zien. In het hoogseizoen zijn er ook frequente rondleidingen in het Engels, maar ik moest wachten op eentje in het Pools die om half 3 zou starten. Ik kreeg wel wat printjes met uitleg in het Engels mee voor onderweg.

De bezoekerservaring is niet zo best. Het museum op de tweede verdieping is bijvoorbeeld best aardig, maar je mag alleen met de gids naar binnen. De uitleg duurt te lang voor kleine kinderen en buitenlandse bezoekers zoals ik die op een Poolstalige tour zijn geplaatst. De uitleg die je hebt meegekregen kun je niet lezen want ze houden de zalen donker. Waarom plaatsen ze niet gewoon een paar informatieborden in het Pools en Engels en laten ze de bezoekers in hun eigen tempo laten rondkijken? Ook zouden ze ondertitels kunnen toevoegen aan de video die je aan het begin te zien krijgt.

Na het museum ga je met een lift naar beneden het gangenstelsel in. Het is niet zo diep: de ertsaders hier liepen horizontaal en waren relatief oppervlakkig. Deze omgeving had de neiging om water vast te houden. Om bij de ertsafzettingen te kunnen komen, moest het water worden weggepompt en via een uitgebreid drainagenetwerk worden herverdeeld.

Je loopt door de gangen (sommigen erg laag, dus de helm die we op moeten is geen overbodige luxe). Aan het eind ga je met een bootje door de waterafvoer. Overal is het donker, dus de uitleg op papier had ook hier geen zin.