Wat is het?
De Paleochristelijke en Byzantijnse monumenten van Thessaloniki omvatten een serie invloedrijke meesterwerken van de Christelijke kunst en architectuur. Onder de 15 bouwwerken zijn kerken, kloosters en de oude stadsmuren. Ze dateren van de 4^de tot de 15de eeuw. Thessaloniki was een belangrijke zeehaven, droeg bij aan de verspreiding van het Christendom en bleef een cultureel centrum in de Byzantijnse tijd.

Cijfer: 6,5 (De kerken lijken zomaar op te poppen in de drukke straten van de stad. Van binnen zijn ze een beetje donker, niet zo uitbundig als andere Byzantijnse monumenten op de Lijst, en de mozaïeken en muurschilderingen zijn ook meer beschadigd.)

Toegang: Ik betaalde er alleen voor de Rotunda: 6 EUR.

Hoeveel tijd: Een avond, op doorreis tussen de Berg Athos en Ioannina. Gelukkig is veel open tot 20 uur.

Opvallend: Thessaloniki heeft een bijzondere plek in de Griekse geschiedenis: de stad werd pas laat aan het grondgebied van het onafhankelijke Griekenland toegevoegd en was tot aan 1923 een multi-culturele stad waarin veel joden en moslims woonden. Dit werelderfgoed beperkt zich echter tot de Byzantijnse periode en zijn rol in het Christendom.

Als je door de straten van de stad loopt, moet je dus door een soort filter kijken. Die moskeeën wegdenken, die Romeinse triomfboog. De eerste van drie Byzantijnse monumenten die ik bezoek is de Kerk van de Heilige Apostelen: het lijkt een buurtkerkje, een beetje achteraf gelegen in een woonwijk. De deur staat open, een priester is de kaarsen aan het aansteken.

Parallel aan de grote winkelstraat Via Egnatia ligt mijn tweede kerk: de Panagia Chalkeon. Dit is een grote kerk, die een stuk lager ligt dan het straatniveau. Dit soort locaties herinner me ik ook nog van mijn eerste bezoek aan de stad, in 2003. In de kerk is net een dienst begonnen dus ik ga er niet naar binnen.

De Rotunda is oorspronkelijk een monument uit de Romeinse tijd, gebouwd in de 4de eeuw als mausoleum. Later werd het een kerk en in 1590 een moskee (toen werd de minaret er aan toegevoegd). Het is sinds de verovering van de stad door Griekenland in 1912 vooral een historisch monument, waar op sommige dagen diensten worden gehouden door de Grieks-orthodoxe kerk. Van binnen is het vooral een grote, lege ruimte.

Aan de mozaïeken in de koepel van de Rotunda, met goud als dominante kleur, kun je zien dat ze uit dezelfde traditie stammen als die in Daphni of Ravenna. Ze zijn alleen minder compleet bewaard gebleven. De Rotunda heeft heel wat meegemaakt in zijn bestaan, het meest recent nog in 1978 toen het werd beschadigd tijdens een aardbeving.