Wat is het?
De Berg Athos is een schiereiland dat een semiautonome staat vormt in het noorden van Griekenland. Het is sinds de 10^de eeuw een spiritueel centrum voor de orthodoxe kerk. De 20 kloosters herbergen meesterwerken zoals muurschilderingen, iconen en manuscripten. Ook de Mediterrane bos- en andere florasoorten zijn er goed beschermd.

Cijfer: 5,5 (Het is een ‘gemengd’ werelderfgoed, maar de culturele aspecten zijn zoveel interessanter dan de natuur. De kloosters zien er fascinerend uit, maar zijn ook een beetje een ratjetoe aan bouwstijlen. En tot slot: 2 punten aftrek omdat vrouwen niet welkom zijn op het schiereiland. Dat alles samen maakt het toch maar een matige ervaring.)

Toegang: Omdat ik als vrouw niet aan land mocht, ‘bezocht’ ik het met een boottour. Deze kostte 22 EUR.

Hoeveel tijd: De tocht duurt in totaal zo’n 3,5 uur, waarvan je de eerste 2 uur rustig langs de kust vaart.

Opvallend: Ik overnachtte in de dichtstbijzijnde stad, Ouranoupoli. Het ligt ongeveer 3 km van de bewaakte grens met Oros Athos, waar de kloostergemeenschap autonoom zelfbestuur heeft binnen Griekenland. Het gezellige stadje heeft een paar pelgrimsouvenirwinkels, het pelgrimskantoor waar de mannelijke pelgrims zich moeten melden en verder veel winkels en restaurants gericht op de generieke strandtoerist.

Mijn dag begon op mijn gemak in mijn hotelkamer achter mijn laptop, want mijn boottocht langs de kust van het schiereiland Athos zou pas om 11 uur vertrekken. Maar in mijn achterhoofd zat nog dat klooster dat ik op de kaart had gezien dichtbij Ouranoupoli: het Heilige Klooster van Zygos. Na wat snelle research blijkt het de ruïne te zijn van één van de oorspronkelijke Athos-kloosters, op een steenworp afstand van de grens. Het zou 30 minuten lopen zijn van het stadscentrum van Ouranoupoli, maar ik had op zijn best slechts 25 minuten om er te geraken. Zou het nog lukken?

Ik pakte snel mijn tas in en snelwandelde richting de plek die op de kaart was aangegeven. De route bleek te gaan over een zandweg, bergopwaarts en zelfs om 10.00 uur bloedheet zonder veel schaduw. Uiteindelijk gaf ik het ongeveer 1 kilometer voor de finish op – ik zou niet op tijd terug zijn voor de boot en het klooster noch de grens waren al zichtbaar.

Voor mijn Athos-cruise had ik geboekt bij de Calypso. Er zijn verschillende bedrijven om uit te kiezen, maar ik denk niet dat er veel verschillen zijn: ze varen toch allemaal dezelfde route langs de kust heen en weer. De schepen kunnen elk meer dan 100 passagiers aan, en er vertrokken er maar liefst 4 tussen 10.30 en 11.00 uur toen ik daar was op 31 augustus.

Toen ik bij “mijn” boot aankwam, hadden leden van een grote groep hun spreekwoordelijke badhanddoeken al op alle buitenzitjes gelegd. Ik had het geluk nog een plekje te vinden op het bovendek en aan de linkerkant (de kant die uitkijkt op de kust), naast de stuurhut. Alleen een staanplaats, en mijn buren bleken mensen te zijn die zich bezighielden met het voeren van brood aan meeuwen.

Er is audiocommentaar in het Grieks, Engels en Russisch over de berg Athos en wat je aan de kust ziet. Er was weinig van te verstaan. Welk klooster wat is kun je achteraf makkelijk opzoeken, dus eigenlijk maakt het niet uit.

Ik probeerde me te concentreren op wat ik op het schiereiland kon zien. Je gaat Athos binnen vrijwel direct na het verlaten van de haven van Ouranoupoli – er is een stenen grensmuur zichtbaar. De eerste 20 minuten is het landschap voornamelijk bos, met enkele menselijke toevoegingen zoals houten bijenkorven en olijfgaarden.

De onbetwiste hoogtepunten van de tour zijn de kloosters, die na verloop van tijd de één na de ander in het zicht verschijnen. De meeste kijken uit op de zee en liggen vrij dicht aan het water. De boten moeten 500 meter uit de kust blijven, maar toch zijn de kloosters goed te zien met het blote oog. Ik had mijn camera met 83x optische zoom meegenomen, vooral om close-ups van de kloosters te maken, en dat werkte goed. Een ander obstakel voor de fotograaf is dat de boot ’s ochtends tegen de zon in vaart.

Hoewel de kloosters qua uiterlijk verschillen, zijn ze allemaal gebouwd als vestingen met torenconstructies die lijken op de torenhuizen van Gjirokaster. Ze zijn ook zoveel meer dan een kerk en enkele bijgebouwen – je ziet tuinen, paden, wijngaarden, bootschuren en zelfs zonnepanelen.

Het St. Panteleimon-klooster is het Russisch-orthodoxe klooster. Dit is een zeer groot complex met groen als dominante kleur. Aan de rand staat een enorme hotelachtige structuur.

Het Xenophontos-klooster (zie grote foto bovenaan) vond ik het mooiste. En dan vooral de rode muren van de kerk die net boven de vestingmuren uitsteken.

Het Simonopetra-klooster ligt wat hoger en lijkt tegen de klifwand geplakt. Het lijkt wel op een Bhutanese dzong.

Het oudste en grootste klooster, de Megisti Lavra, staat momenteel bijna helemaal in de steigers. Er staat zelfs een enorme hijskraan bij.

Het Dionysiou-klooster heeft een indrukwekkende terrastuin.

Verder zie je langs de waterkant regelmatig uitkijktorens staan. Deze hieronder heet de Paliopyrgos van Agios Pavlos – het betekent “oude toren”, maar hij is de afgelopen jaren helemaal gerestaureerd en ziet er prima uit.