Wat is het?
Joya de Ceren is de archeologische vindplaats van een boerengemeenschap uit de Maya-tijd, die rond het jaar 600 bedolven is onder een lading vulkaanas. De huizen, gebruiksvoorwerpen en landbouwvelden zijn zo goed bewaard gebleven. De nederzetting, waarvan 17 gebouwen zijn opgegraven, is pas in 1976 herontdekt.

Cijfer: 6,5 (Er was meer te zien dan ik gedacht had. Natuurlijk niet van die grootse stenen monumenten zoals in de grote Maya-steden. Maar een dorpje als dit (het had 200 inwoners) had toch ook wel meer dan een paar hutten en schuurtjes. Gecombineerd met het museum ter plekke en de uitstekende informatieborden geeft het je een goed beeld van hun samenleving.)

Toegang: Toegang voor buitenlanders kost 10 US dollar (8,50 EUR)

Hoeveel tijd: Ik was er 5 kwartier.

Opvallend: Met een onvervalste chicken bus overbrug ik de 40 kilometer tussen San Salvador en Joya de Ceren. Het ritje kost maar 0,50 US dollar en de bus stopt voor de entree van de archeologische site. Ik arriveer tegelijk met een busje met Amerikaanse toeristen. Die ontloop ik meteen maar door eerst het museum binnen te gaan.

Gisteren ben ik al in het (Nationaal) Antropologisch Museum van El Salvador geweest, daar kun je vergelijkbare dingen zien als hier. De vondsten bestaan vooral uit keramiek én voedselresten. Die laatsten hebben ze middels gipsafdrukken bewaard, net als in Pompei.

De opgravingen liggen onder twee grote overkappingen. Onder 10 meter vulkanisch as zijn huizen en andere gebouwen van adobe uitgegraven. De daken waren van riet. Je loopt er via een wandelroute om heen, waarbij je de opgravingen van bovenaf bekijkt. Er wordt nog steeds gegraven. Maar de archeologen laten een groot deel van de aslagen intact, ze bieden nog enige stabiliteit voor de kwetsbare resten van zongedroogde steen.

De route loopt langs 10 opgegraven objecten. Het eerste is een groot gemeenschappelijke gebouw.

Een typisch gebouwtje is misschien wel de grootste blikvanger van het hele complex. Het was een temazcal, een zweetruimte die de gezondheid moest bevorderen. Het heeft een koepeldak dat licht is beschadigd door de vulkaanuitbarsting of de voorafgaande aardbeving. Aan het eind van de route staat een replica, waar je dit krappe bouwwerk ook van binnen kunt bekijken (op je knieën).

Joya de Ceren is de afgelopen jaren lang dicht geweest: eerst door verbouwingen en daarna door de Corona-maatregelen. Pas sinds eind vorig jaar is het weer open en sinds kort ook weer “gewoon” bijna elke dag en zonder gids.

Het terrein ligt er erg netjes bij, wat opvalt is de Franse steun die in de restauratie is gaan zitten (ze hebben 70% van de rekening van 1,3 miljoen US dollar betaald). Het museum is gemoderniseerd, er zijn goede informatieborden geplaatst (in het Spaans, Engels en natuurlijk ook in het Frans), de plek is toegankelijk gemaakt voor blinden en de overkappingen zijn ruimer gemaakt zodat je beter zicht hebt op de ruïnes.

Onder de tweede overkapping kun je de resten zien van een keuken, van opslagruimtes en van tuinen. Ook ligt hier het Huis van de Sjamaan. De sjamaan was een vrouw – zijn ging voor in de rituelen rond de maïsoogst. Hier is o.a. een masker opgegraven.