Wat is het?
Paquimé is de archeologische vindplaats van een nederzetting van de Mogollon-cultuur. Het laat de verbinding zien tussen de adobe architectuur van het zuidwesten van de Verenigde Staten en de meer complexe bouwwerken van Middenamerikaanse culturen. Paquimé ontwikkelde zich in de 14de en begin 15de eeuw tot een belangrijk handelscentrum met zo’n 10.000 inwoners.

Cijfer: 7 (Deze plek is wat meer niche in vergelijking met de pre-Columbiaanse monumentale bouwwerken waar Mexico bekend om staat, zoals Teotihuacan of Chichen Itza. Maar ik was prettig verrast door de omvang en de goede staat waarin alles is. Het heeft meer relatie met Mesa Verde, Taos en Chaco in wat nu de Verenigde Staten zijn – voor mij was het een mooie aanvulling op die drie en het brengt veel inzicht in de specifieke geschiedenis van deze regio, altijd al zo ver weg van alles, en de vergaande handelsnetwerken).

Toegang: Gratis. Althans, voor mij dan. De bewaker met herdershond laat me even na 10 uur binnen. Het kaartjespersoneel verschijnt pas later. Normaal kost het 80 pesos (3,60 EUR).

Hoeveel tijd: Ik was er 5 kwartier. Het museum is op het moment helaas gesloten vanwege verbouwingen, als dat weer open gaat kun je je hier gemakkelijk 2 uur vermaken.

Opvallend: Paquimé is logistiek één van de lastigst te bereiken werelderfgoederen die deze reis op mijn planning staan. Het ligt in de staat Chihuahua, in het uiterste noorden van Mexico en dichtbij de grens met de Verenigde Staten. Het kostte me een volle dag reizen vanaf Mexico-Stad: eerst een binnenlandse vlucht van 1u40 naar de provinciehoofdstad Chihuahua, daar een tijd rondhangen op het busstation (het is in Chihuahua ook nog eens uur vroeger dan in het centrum van het land), vervolgens 4 uur in de bus naar Nuevos Casas Grandes en vandaar nog een ritje van 10 minuten in de auto van de beheerder van de B&B waar ik ging overnachten. Maar daarmee was ik wel perfect gepositioneerd voor een bezoek aan Paquimé – de ingang ligt op zo’n 500 meter van mijn overnachtingsplaats.

Er is een pad langs de overblijfselen van deze oude stad uitgezet, maar je mag nergens in of op. De adobe (ongebakken kleisteen die in de zon gedroogd is) is nogal kwetsbaar. Langs de route staan volop informatieborden in het Spaans en Engels.

De nederzetting bestond uit enkele grote huizen die werden bewoond door familieclans. Daartussen staan publieke gebouwen zoals grote ovens waarin agave werd verstookt tot een alcoholische drank, een veld waar het Middenamerikaanse balspel werd gespeeld, irrigatiekanalen en plekken voor religieuze ceremonies.

Ik keek speciaal uit naar de vogelhokken voor ara’s. Hoewel deze papagaaien van nature niet in dit woestijngebied voorkomen, werden ze hier gehouden en gefokt om in de lokale behoefte aan hun kleurrijke veren en de lucratieve handel daarin te voorzien. Er zijn honderden skeletten van deze vogels gevonden. Op de foto hieronder staat een rij van deze vogelhokken; ze hadden vroeger een overkapping en de vogels werden erin en eruit gehaald door de plug aan de voorkant te verwijderen.

Eigenlijk zoals in elke succesvolle grote stad was er ook hier een uitgebreid irrigatiesysteem. Water werd via een kanaal uit een 5 kilometer verderop gelegen bron naar de stad geleid en daar eerst geschoond. Daarna werd het verder onder de huizen verdeeld via ondergrondse “leidingen” en in putten bewaard.