Het was een fijne, ontspannen reis. Kirgizië verdient echt een eigen focus, niet alleen een paar dagen als onderdeel van een langere route door Centraal-Azië. Het berglandschap is prachtig, de mensen zijn rustig en gastvrij, en de eenvoud is verfrissend. Eigenzinnig is het ook, met een standbeeld van Lenin en een tank of oorlogsvliegtuig als baken in elke stad, en de afkeer van internationale gezondheids- en veiligheidsstandaarden (obscure vliegmaatschappijen, niet-dragen van autogordels, zeer laag coronabewustzijn).

Hoogtepunten vond ik:

• Het lieflijke Sary Chelek Nationaal Park.
• De grote kuddes vee, vooral de paarden, die we tegenkwamen op bergwegen zoals de kamelenpas.
• De mausolea van Uzgen.

Voorbereiding

Vooraf regelen

• Cash US dollars meenemen als je iets groots zoals een georganiseerde tour moet betalen (je kunt ze ook ter plekke pinnen, maar niet gemakkelijk in grote hoeveelheden).
• VPN installeren op je laptop: het gebeurt niet op grote schaal, maar sommige sites worden geblokkeerd in Kirgizië (o.a. wordpress.com waar mijn eigen site op draait); met een VPN kun je daar omheen.

Inpakken
Een zonnebril is handig: de zon schijnt hier erg fel. Verder was ik erg blij met goede wandelschoenen om in de bergen te lopen. Ook de vliegtuigsokken kwamen goed van pas: bij bijna elke overnachtingsplek werd ik geacht de schoenen buiten te laten staan en binnen op kousenvoeten rond te lopen.

Vervoer

Internationale vluchten
Ik vloog heen en weer naar Istanbul met KLM. Een rustige vlucht van 3,5 uur. Ze doen het met een vliegtuig voor de Europese vluchten, dus er is niet veel luxe of entertainment.

Tussen Istanbul en Bishkek vloog ik met Turkish Airlines. De vliegtijd is hier zo’n 5 uur. Ik zat op de eerste rij na de Business Class in een ruim en modern toestel. Veel keuze aan films en eten was ook goed. Het bleef echter lang heet in het toestel, vooral door de felle zon tijdens de terugvlucht.

Op de heenreis moest ik me maar liefst 8 uur vermaken op het nieuwe vliegveld van Istanbul, en op de terugreis 4 uur. Heen wandelde ik wat rond, at en dronk wat en ‘hing’ een paar uur in de lekkere ligstoelen bij de E-vleugel. Op de terugreis kon ik gebruik maken van de Skyteam Lounge. Het was er erg rustig en er is genoeg te eten.

Openbaar Vervoer
Tussen de steden rijden frequent marshrutka’s (minibussen) en gedeelde taxi’s. Ik deed het meest met de marshrutka: voor de langere afstanden nemen ze niet meer passagiers mee dan er zitplaatsen zijn. Ze vertrekken als ze vol zijn, dat was altijd heel snel. Een ritje is ook bijzonder goedkoop, zo’n 0,80 EUR per uur. Meestal rijden ze non-stop door; op het urenlange traject tussen Bishkek en Cholpon Ata/Karakol maakt de bus 1 stop bij een wegrestaurant.

Tour
Bij Nomadsland had ik een vijfdaagse, zelf bedachte privé-tour geboekt. Ik kreeg een chauffeur annex gids mee, die me veilig door de bergen loodste (zowel met de auto als te voet). Dit bracht de bijkomende voordelen van een wandelpartner en gesprekken met een Engelssprekende Kirgiziër met zich mee.

Binnenlandse vlucht
Van Osh vloog ik terug naar Bishkek. De vlucht duurt maar 3 kwartier. Het vliegtuig van de Kirgizische maatschappij Avia Traffic zat bijna helemaal vol. We kregen onderweg een bekertje water. Met name vlak voor Bishkek heb je een mooi zicht op de besneeuwde bergtoppen.

Hotels

Ik sliep in 3 typen overnachtingsplaatsen: hotels, “boetiek”-pensions en in kamers bij “gastgezinnen”, In de laatste 2 gevallen slaap je bij de mensen thuis: ze verhuren dan een paar kamers en verzorgen ook het eten. De “boetiek”-pensions zie je vooral rond het Issyk-Kul meer, particulieren verhuren daar kamers die via de internationale boekingssites te reserveren zijn. Deze kunnen qua comfort goed mee met de hotels. De kamers bij “gastgezinnen” worden in de kleinere plaatsen en op het platteland verdeeld door het Community Based Tourism (CBT)-kantoor van die streek. Deze zijn een stuk primitiever, maar de zo gevreesde WC in een houten hutje achterop het terrein ben ik ook hier niet meer tegengekomen.

Bishkek: Navat Hotel
Dit is een sfeervol hotel, zeker comfortabel als je net in Kirgizië aankomt. Er is een lekker ontbijt, waarbij je verschillende gerechten van de kaart kunt kiezen. Veel jong, Engelstalig personeel.

Kosten: 40 EUR per nacht inclusief ontbijt

Cholpon-Ata: Family Guesthouse
Hier had ik een schone en lichte kamer met eigen badkamer en snelle wifi. Het pension heeft op de eerste verdieping een heerlijk (gedeeld) balkon / veranda waar een frisse wind waait. Ik werd er goed verzorgd door moeder (eten!) en vader (hij bracht me weg naar het busstation), de Engelssprekende dochter deed vanaf afstand de communicatie via whatsapp.

Kosten: 17 EUR per nacht inclusief ontbijt

Karakol: Matsunoki
Dit zit in een ruim, deels houten huis vlakbij het centrum van Karakol. Populair, één van de weinige plekken tijdens deze reis waar meerdere kamers bezet waren met toeristen. Er is een Japanse eigenaar, de communicatie is lief maar wat beperkt. Er is een uitgebreid ontbijt in de ochtend, en gratis koffie en thee gedurende de dag. Ook hier is er een lekker terras boven om buiten te zitten.

Kosten: 30 EUR per nacht inclusief ontbijt

Bishkek: Silk Road Lodge
Het hotel ziet er niet uit, tenzij je van de sfeer van Moskou ca. 1985 houdt. Ik krijg er een suite met een ruime zitkamer en diepe fauteuils. En aparte slaapkamer. ’s Ochtends wordt een Intrigerend ontbijt aan tafel uitgeserveerd met o.a. havermoutpap. Pluspunten: goede wifi, kabeltv, vriendelijke receptie en ligging in het centrum.

Kosten: 31 EUR per nacht inclusief ontbijt

Toktogul: Rahat Guesthouse
Dit pension ligt aan de uitvalsweg van Toktogul naar de grote weg tussen Noord- en Zuid-Kirgizië. Het is dus ook makkelijk aan te lopen als je met het openbaar vervoer (zoals een gedeelde taxi) aankomt. Het pension bestaat uit enkele kamers in een huis met een binnenplaats. Gezin met opa en veel kinderen woont in de andere helft. Vriendelijke eigenaresse die ook Engels spreekt. Heeft wifi en bijzonder schone (gedeelde) badkamers met westers toilet en wc papier. Op het middenterrein staat een yurt, daar wordt het ontbijt en diner geserveerd. Beide waren ook prima.

Kosten: 17 EUR per nacht inclusief ontbijt (was inbegrepen in mijn tour)

Arkit: CBT Baban
Het was lastig te vinden, je moet over een binnenplaats van een ander pension. Er was tijdens ons verblijf weinig tot geen contact met de eigenaren. Ze zetten het eten klaar en dat was het wel. Het eten was niet heel geweldig. Ik had er een ruime 3 persoonskamer. De WC (westers) en (warme) douche was gedeeld, maar er waren geen andere gasten naast mijn gids/chauffeur en ikzelf.

Kosten: onbekend (was inbegrepen in mijn tour)

Arslanbob: CBT Homestay #3
Dit pension bestaat uit een paar kamers in het huis van een leraar Engels. We kregen het toegewezen vanuit het CBT hoofdkantoor in Arslanbob, waar ze de verdeling van de toeristen over de aangesloten huizen doen. Het ligt wat buiten het centrum, naast een snelstromende rivier die je de hele tijd hoort. Het eten was ook hier niet bijzonder.

Kosten: onbekend (was inbegrepen in mijn tour)

Osh: Rayan Hotel
Na een paar nachten afzien is dit een heerlijk hotel om te herstellen: fris, modern. Heerlijk bed. Westers ontbijt. Er zit ook één gratis transfer van of naar het vliegvel van Osh inbegrepen. En je kunt de was laten doen: een volle lading kost 350 Som (3,5 EUR) en is dezelfde dag klaar. Het ligt een kilometer of 2 van het centrum, maar je kunt voor een paar haltes trolleybus #2 nemen van net voorbij het Leninplein.

Kosten: 35 EUR per nacht inclusief ontbijt

Eten

Ontbijt
Het ontbijt was voor mij de beste maaltijd van de dag. Ze hebben in Kirgizië heerlijk vers brood. Ook krijg je er meestal zelfgemaakte jam en honing bij. In de homestay in Arkit hadden ze geweldige frambozenjam, we bleven ervan eten: op brood, door de rijstepap of zomaar met een lepeltje.

Lunch en tussendoor
Regelmatig haalde ik broodjes en yoghurt bij één van de goed uitgeruste supermarkten. Een andere lunchfavoriet zijn de manti: met vlees gevulde deegflapjes. Net als het meeste eten in Kirgizië is het weinig gekruid, we waren dan ook blij dat we er een keer een fles chili-tomatensaus bij kregen. Thee is de gebruikelijke drank bij het eten, ik nam meestal groene thee.

Diner
In de grotere steden zoals Bishkek, Karakol en Osh kun je prima eten. Bij de Navat restaurants (een keten) kun je leuk zitten en hebben ze goed Kirgizisch eten met een Chinese inslag. In Osh was het restaurant Tsarski Dvor het hoogtepunt, met een uitgebreide kaart aan vleesspiezen. In Bishkek ging ik zelfs twee keer echt duur eten (> 10 EUR): biefstuk bij Red Cow.

Het eten in de pensions tijdens de tour was een stuk kariger: rijst of noedels met beperkte groente en vlees van slechte kwaliteit.

Kosten

Je betaalt er met de Kirgizische Som, cash. Ik heb maar 2x hoeven pinnen, maar er zijn geldautomaten genoeg (ze werken het beste met een Visa kaart). De hotels heb ik met een creditcard betaald. De tour betaalde ik in cash dollars, die ik vanuit Nederland had meegenomen.

Als ik geen 5-daagse tour had gedaan, dan was dit mijn op één na goedkoopste reis ooit geweest (Albanië is nog steeds het goedkoopst). Op de 10 andere dagen gaf ik gemiddeld 49 EUR per dag uit. Voor eten, vervoer en entrees gaf ik zelden meer uit dan 15 EUR per dag. Vooral het eten is erg goedkoop (ca. 2-3 EUR voor een hoofdgerecht), en ook het vervoer per marshrutka kost maar weinig (3,5 EUR bijvoorbeeld voor de rit van 5 uur van Karakol naar Bishkek).