Wat is het?
De Prehistorische locaties en beschilderde grotten in de Vézérevallei zijn een groep van 15 grotten en andere schuilplaatsen, die liggen in een gebied van 30 bij 40 kilometer langs de rivier de Vézère in de Dordogne. De locaties omvatten vindplaatsen van skeletten van vroegmoderne mensen zoals de Cro-magnonmens en van hun gebruiksvoorwerpen. Het meest kenmerkend echter zijn de tijdens de late oude steentijd (ca. 17.000 jaar geleden) beschilderde grotten, zoals die van Lascaux. 

Cijfer: 7 (Deze streek is een schatkamer van de prehistorie, maar het is allemaal niet zo gemakkelijk te zien. Van de 15 locaties zijn er 2 altijd gesloten voor het publiek, zijn er 4 in de winter dicht en de rest heeft zeer beperkte openingstijden en/of erg bijzondere toegangseisen.)

Toegang: De entree tot de replica van de grot van Lascaux (Lascaux IV) kost 20 EUR, de grot Font de Gaume kost 11,50 EUR en het Prehistorisch Museum 6 EUR.

Hoeveel tijd: Ik was er een weekend en overnachtte in Sarlat.

Opvallend: Mijn bezoek begint met een pelgrimstocht naar de locatie van de originele grot van Lascaux: Lascaux I, de rijkst beschilderde prehistorische grot die tot nu toe is ontdekt. De grot is al sinds 1963 niet meer toegankelijk voor publiek, maar ik heb op Google Streetview gezien dat je er wel dichtbij kunt komen omdat er een weg langs loopt. Het is even zoeken – de weg blijkt voor auto’s gesloten – maar te voet weet ik toch het hek met het werelderfgoedbordje te bereiken.

Aan dezelfde weg ligt Lascaux II – dit is de eerste replica die er van de grot gemaakt is (in de jaren ’80), nu nog maar beperkt geopend. Sinds 2016 is er namelijk al weer een nieuwe replica: Lascaux IV. Die ligt ook maar een paar kilometer verderop. Ik heb er een reservering voor 15.55 uur – zelfs voor deze kopie moet je tijden van tevoren boeken (ik deed het half december).

Tours door deze replicagrot zijn er elke 20 minuten – dat geeft wel aan hoe druk het er is. Met een tour gaan zo’n 35 mensen mee. Lascaux IV is een exacte kopie van de echte grot. Qua rotstekeningen dan, de doorgang is wel wat breder en de vloer is glad gemaakt. Ze vertellen hier vooral het verhaal van de ontdekking van de grot met rotsschilderingen (door 4 vrienden met een hond in 1940). Van de replica kan ik niet warm worden, het ziet er te nep uit. Zelfs hier mag je geen foto’s maken – dat houdt namelijk de doorstroom van toeristen op. Aan het einde is er een klein museum met wat kopieën van de mooiste schilderingen, alleen daar mag je fotograferen.

De volgende ochtend sta ik vroeg op. Dit keer met een bijzondere reden: de kaartjes voor de grot van Font de Gaume kun je niet vooraf reserveren, je moet zorgen dat je ruim voor de openingstijd van half 10 ter plaatse bent. Voor het loket staan drie banken met in totaal 36(?) zitplaatsen. Je gaat op volgorde zitten en hoopt dat je aan de beurt komt om een kaartje voor vandaag te bemachtigen.

In de drukke zomermaanden moet je er al wel om 7 uur zijn. Maar op een zondag in februari gok ik op 8.15 uur. Dat blijkt ruimschoots op tijd: ik ben de eerste van de dag en nummer 1! Ik heb een boek mee en kom de tijd wel door, hoewel het nog frisjes is en mijn vingers langzaam koud worden. Om half 9 komt er nog een Japanse familie van 4 naast me zitten, en nog een stuk of 8 bezoekers arriveren tussen 9 uur en half 10. We kunnen zo allemaal mee met de eerste tour van de dag, om 10 uur.

Deze grot is zo bijzonder omdat het de laatste originele grot met veelkleurige prehistorische rotsschilderingen in Frankrijk is die nog open is voor het gewone publiek. Met een gids mag je 30 minuten naar binnen. Er is maar een smalle doorgang door de grot en je moet uitkijken dat je niet met je kleren langs de wanden schuurt: het is allemaal erg fragiel. De enige aanpassing die ze gedaan hebben voor moderne bezoekers is het aanbrengen van licht.

Net als in de grot van Lascaux hebben de prehistorische bewoners hier de lichte kalkstenen rotswanden met afbeeldingen van dieren beschilderd. We zien (veel) bizons, mammoeten, rendieren en paarden. Zwart en rood(bruin) zijn hier de meest gebruikte kleuren. De rondleiding is in het Frans, maar de enthousiaste gids zorgt er telkens voor dat iedereen alles goed kan zien en alles verstaat (ze gooit er voor de zekerheid ook wat Engels doorheen).

Aan het begin van de grot zijn de schilderingen helaas beschadigd door graffiti van vroegere bezoekers – mensen hebben er hun naam doorheen gekrast. Dieper het grottenstelsel in wordt het steeds mooier. We zien twee rendieren die kop aan kop staan en waarvan het mannetje het vrouwtje likt. En een rij van 5 volledig ingekleurde, goed te onderscheiden bizons. De grot is het vroege opstaan en uurtje koukleumen zeker waard!

In dezelfde plaats als de grot van Font de Gaume, Les Eyzies, ligt ook het Nationaal Prehistorisch Museum. Hier worden vondsten uit de grotten en de andere werelderfgoedlocaties (en nog veel meer) tentoongesteld. Eén van de meest bijzondere dingen is een olielamp die gevonden is in Lascaux. Hij is 17.000 jaar oud en als een soort grote lepel vorm gegeven. Hij werd gevuld met dierlijk vet.

Zo rond lunchtijd hoor ik dat mijn terugvlucht naar Amsterdam geannuleerd is. Ik doe het daarom rustig aan – neem eerst een uitgebreide 3-gangen lunch in Les Eyzies en ga dan nog maar een locatie van het werelderfgoed opzoeken. Het is La Madeleine, een vindplaats van zo’n 20.000 jaar oude gebruiksvoorwerpen, botten van dieren en menselijke skeletten. Hier komt o.a. de afbeelding van de bison die zich likt vandaan, die in het museum van Les Eyzies te zien is (zie foto hierboven). Hij is gesneden uit rendiergewei.

La Madeleine is helaas ook in de winter gesloten. Ik hoop er van een afstandje toch nog wat van te kunnen zien, maar het terrein is goed afgesloten. Wat je wel kunt zien is de rivier de Vézère. Deze Vézère loopt als een rode draad door deze prehistorische vallei die zijn geheimen maar mondjesmaat prijs geeft.