Irkoetsk, de grootste stad in Oost-Siberië, werd in 1661 gesticht als een militaire vesting die belasting hief op de inheemse bevolking in de vorm vachten van dieren. De stad ontwikkelde zich ook als een commercieel en administratief centrum door de ligging aan verschillende handelsroutes met Mongolië en China (zoals de Theeroute). Tegenwoordig is het er iets rommeliger dan in de grote steden in het westen van Rusland, maar het beviel me wel. Je ziet toch letterlijk en figuurlijk een heel andere kant van het land.

Op mijn laatste dag in Siberië liep ik wat rond door de stad. Over de gezellige Centrale Markt, met Mongoolse, Boerjatische en Chinese verkopers die lekker dikke wollen sokken verkopen en kaas en honing. En Russische vrouwtjes met emmers vol blauwe en rode bessen. Echt grote monumenten heeft de stad niet, maar het staat wel bekend om zijn nog relatief grote aantal houten huizen. In 1879 was er een grote brand in het centrum, waarna men besloot niet meer in hout te herbouwen. De gebouwen in de belangrijkste straten van de stad, de Karl Marx-straat en de Lenin-straat, zijn dan ook al in steen gebouwd.

De meest interessante en best bewaard gebleven houten huizen zijn te vinden in de wijk van de ‘Decembristen’: hier woonden leden van de December-opstand in Sint-Petersburg die in 1825 naar Siberië werden verbannen. Hierbij zaten leden van de Russische adel die de culturele ontwikkeling van de stad Irkoetsk stimuleerden. Twee landhuizen van die Decembristen zijn nu te bezoeken als museum: het huis van Prins Trubetskoy en het huis van Prins Volkonsky. Beiden liggen in een rustige wijk zo’n 20 minuten wandelen van het centrum.  

In het ruime huis van Prins Volkonsky zijn alle kamers ingericht met spullen van de familie en andere adellijke ballingen. Ze geven het rijke 19^de eeuwse leven van de familie in ballingschap weer. Over de ontberingen wordt niet veel gezegd: Volkonsky kreeg bij zijn verbanning een stukje land op het platteland in Siberië, en naar verluidt werd hij een succesvolle boer. Na verloop van tijd voegde ook zijn vrouw zich bij hem en werd het hen toegestaan naar de stad Irkoetsk te verhuizen. Daar speelden ze een belangrijke rol in het onderwijs en het culturele leven.

De opvallendste ruimte in het huis is de wintertuin: hier kweekte de familie planten (die het in het Siberische klimaat buiten niet zo goed deden).

Het huis van Prins Trubetskoy ligt een paar minuten verderop. Ook dit ziet er heel mooi onderhouden uit en maakt onderdeel van dezelfde museumstichting (je kunt ook 1 kaartje kopen voor toegang tot de 2 huizen). Net als het andere huis hoort er ook een stuk grond bij met een tuin, bijgebouwen en stallen. De tentoonstelling hier gaat wel meer in op de harde kanten van de verbanning. Trubetskoy moest in verschillende mijnen werken waar de leef- en arbeidsomstandigheden heel slecht waren.

Een derde goed bewaard houten gebouw is het huis van de koopman Shastin. Dit wordt ook wel het ‘Kanten Huis’ genoemd, vanwege het heel sierlijke houtwerk. Dit huis is niet van binnen te bezoeken, maar het is in gebruik door de gemeente Irkoetsk voor speciale gelegenheden.