Wat is het?
Het Hart van neolithisch Orkney is een groep van vier bouwwerken uit de nieuwe steentijd (ca. 3000 – 2000 voor Christus). Het waren belangrijke sociale en religieuze centra in een periode waarin de mens zich van rondtrekkende jager tot sedentaire landbouwer omvormde. De werelderfgoedlocaties omvatten een grafheuvel, een dorp en twee steencirkels. Ze liggen op het eiland Mainland van de Schotse Orkney-eilanden.

Cijfer: 4 (Het werd een teleurstelling, en dat was grotendeels mijn eigen schuld. Ik had maar één middag te besteden op Orkney – dat kan genoeg zijn maar dat was het door de drukte en het beperkte openbaar vervoer op de laatste zaterdag in augustus niet. Rechtop gezette stenen zijn verder over het algemeen niet zo interessant, dus ik vraag me af of de score veel hoger zou zijn uitgevallen als ik mijn hele programma had kunnen doen.).

Toegang: De locaties die ik bezocht waren gratis. Voor de andere twee moet je wel betalen.

Hoeveel tijd: Ik schat dat ik ongeveer 20 minuten bij het werelderfgoed zelf ben geweest.

Opvallend: Al om kwart over 7 in de ochtend zat ik in de bus naar Orkney vanuit Inverness. Voor 25 pond brengt een speciale bus je naar de veerboot (2 uur en 45 minuten rijden), maak je de overtocht (zo’n 3 kwartier) en pikt een bus je aan de andere kant van het water op voor de rit naar Kirkwall, de hoofdstad van Orkney. In totaal kost de expeditie 4 uur en 45 minuten. Een hele zit, door een mooi landschap overigens. Ik was blij dat ik aan de haven en op de boot wat kon rondlopen en uitwaaien.

Bijna het noordelijkste puntje van Schotland: John O’Groats (volgens de overlevering vernoemd naar de Nederlander Jan de Groot, die er in de 15e eeuw een veerdienst onderhield)

Eenmaal op Orkney ging de chauffeur in gids-modus, en vertelde van alles over het eiland. Zoals dat gras (hooi?) het belangrijkste landbouwproduct is. We zagen veel schapen en wat leuke Schotse Hooglanders. Met deze bus kun je een dagtocht doen langs de belangrijkste bezienswaardigheden. Ik had er echter voor gekozen een nacht in Kirkwall te blijven.

Dat bleek niet zo’n slimme keuze. Want na een uurtje rondkijken in Kirkwall en mijn spullen in het hotel gedropt te hebben wilde ik toeristenbus T11 nemen die tweemaal daags langs het werelderfgoed rijdt. Toen ik om kwart voor 2 bij het busstation aankwam was daar echter al een meute aanwezig bij de betreffende bushalte. Zeker 60 mensen stonden er al. Ik heb nog even gewacht tot de bus er was, maar het werd al snel duidelijk dat lang niet iedereen mee kon.

Volgens de informatiebalie was een taxi het beste alternatief. Maar ze wensten me wel sterkte er een te vinden – een heel groot Duits cruiseschip had aangemeerd in de haven van Kirkwall, en de lokale taxibedrijven deden goede zaken. Gelukkig vond ik bij de kerk nog een vrouwelijke taxichauffeur zonder klandizie. Ik liet me in een half uurtje naar de Ring van Brogar brengen, de steencirkel a la Stonehenge die één van de kernelementen van het werelderfgoed is. Onderweg ging haar telefoon voortdurend, allemaal mensen op zoek naar een taxi.

Eén van de stenen in de Ring van Brogar

De Ring van Brogar ligt in een veld op een smalle strook tussen twee zee-inhammen. Het is een cirkel van ruim 100 meter doorsnede met nog 27 resterende stenen. Je kunt er een rondje omheen lopen en ze aanraken. Enige vorm van uitleg op de plek zelf ontbreekt.

Ik had de taxichauffeuse aangegeven met het openbaar vervoer verder te willen reizen. Daarvoor moest ik eerst 20 minuten terug lopen naar de hoofdweg. Hier is een wandelpad aangelegd, dat langs één van de vier andere werelderfgoedlocaties voert: de stenen van Stenness. Dit is een kleinere steencirkel, met in het midden iets wat op een overblijfsel van een haard lijkt. Verder trof ik er een buslading Duitse toeristen en een aantal schapen die van geen wijken wisten.

Stenen van Stenness, vooral populair bij schapen

Om kwart over drie stond ik langs de drukke hoofdweg over het eiland. Ik wilde nog graag naar Skara Brae, een prehistorische nederzetting en het meest interessante deel (op papier althans) van het werelderfgoed. Ik had zelfs vanochtend op de boot er al een entreekaartje voor gekocht, zodat ik niet in de rij hoefde te staan. Maar al snel bleek: ik was gestrand! De lokale bus die 1x per uur naar de volgende plaats gaat van waaruit ik een taxi had kunnen nemen, had ik net langs zien rijden. Nog een uur wachten ging te lang duren – tegen een uur of 5 zou Skara Brae wel sluiten. Ik probeerde het nog te checken op mijn telefoon, maar er was totaal geen verbinding te krijgen. Ook reden er geen lege taxi’s meer langs. Toen de bus van de andere kant kwam, terug naar Kirkwall, legde ik me maar bij mijn nederlaag neer en vertrok ik terug naar het hotel.