Wat is het?
Mijnstad Røros en het randgebied omvat een historische mijnstad en een industrieel landschap gevormd door kopermijnbouw. Binnen het randgebied, een radius van 45 kilometer om de stad, had de firma Røros Koperwerken het monopolie om de natuurlijke hulpbronnen te exploiteren. Ook had zij zeggenschap over de mensen die in het gebied woonden. Het werk werd gedaan onder zware klimatologische omstandigheden, zo was er een ‘Winter Transport Route’ waarbij hout, erts en goederen werden vervoerd over bevroren meren en rivieren. De mijnbouw duurde hier van 1644 tot 1977.

Cijfer: 6,5 (Vooraf was een dag vol regen voorspeld, maar gelukkig trof ik Røros aan onder een stralende zon. Anders is het er vast heel troosteloos. Door het donkere hout en de af en toe kleurige voorgevels van de gebouwen is het een fotogeniek plaatsje. Maar echt het gevoel van een mijnstad had ik hier toch niet.).

Toegang: De stad is uiteraard vrij te bezoeken. Ik betaalde daarnaast 100 kronen (10 EUR) elk voor een rondwandeling met gids en de toegang tot het museum.

Hoeveel tijd: Na 2 uur had ik het allemaal wel gezien.

Opvallend: Røros ligt in het midden van Noorwegen, langs de spoorlijn tussen Trondheim en Hamar. Vanaf Trondheim gaan er dagelijks twee treinen naar toe, en daarvan is er maar één echt praktisch (de ander vertrekt om kwart voor 6 ’s ochtends). ‘Mijn’ trein vertrok om 9.45, en arriveerde even na twaalven in Røros.

De eerste aanblik van de stad was zeker niet zoals ik verwacht had: het ligt op enige hoogte (628 meter) maar ik zou het toch zeker geen bergachtige omgeving noemen die extreem zware klimatologische omstandigheden met zich mee brengt. En verder schrok ik van het grote aantal bezoekers. Ik had al wel gelezen dat er jaarlijks 1 miljoen toeristen komen, maar als je dan in de werkelijkheid ziet wat dat betekent – het is in feite één grote parkeerplaats geworden.

De oude smelterij maakte gebruik van waterkracht

Ik liep direct door vanaf het station naar de rand van de stad, waar het museum ligt op de plek van de oude smelterij. Vanaf daar start dagelijks om 1 uur een Engelstalige rondleiding. De omgeving van de oude smelterij is het meest industriële dat je in de stad ziet: de mijnen zelf liggen kilometers verderop in het binnenland.

De rondleiding, gegeven door een niet al te best Engels sprekend meisje, voerde mij en een stuk of 10 andere buitenlandse en Noorse toeristen door de stad zelf. Vlakbij de smelterij en de steenheuvels woonden de armsten – een paar hutjes zijn door het museum aangekocht om hun leefomstandigheden te laten zien.

De huizen van de armste bewoners

Wat verder naar het centrum worden de houten huizen nog steeds bewoond. De Amerikaanse toeristen in het groepje denken nog dat het zomerwoningen zijn, maar met verkoopprijzen van 3 – 4 miljoen kronen (300.000 – 400.000 EUR) zijn de huizen serieuze investeringen. Van de huizen in de binnenstad zijn de voorgevels geschilderd, zodat ze veel moderner lijken dan de houten huizen aan de rand. Maar ook deze zijn van hout en zijn soms nog ouder. De eigenaren moeten hun huizen in de oorspronkelijke kleuren verf laten. De gids laat op één van de huizen de markeringen zien waarop je kunt zien welke kleur de onderste laag heeft.

Markering om de oorspronkelijke verfkleur aan te houden

De allerrijksten, zoals de eigenaren van de kopermijnen, woonden aan de hoofdstraat. Hier lieten ze houten woningen van drie verdiepingen voor hunzelf en familie optrekken.

In de hoogtijdagen van de kopermijnbouw in de achttiende eeuw werd hier zo veel geld verdiend dat de gemeenschap een grote stenen kerk kon laten bouwen. Met plaats voor 1600 gelovigen is het nog steeds één van de grootste kerken van Noorwegen. Helaas was er een trouwerij aan de gang, zodat we er niet naar binnen konden.

De grote barokke kerk van Røros

Na de rondleiding van een uur bezocht ik nog het museum dat gevestigd is in de oude smelterij. Hier hebben ze ondergronds op kleinere schaal met houten modellen het hele proces rondom het koper smelten nagebouwd.