Wat is het?
Het Cultuurlandschap Mapungubwe omvat de resten van wat ooit de belangrijkste nederzetting was van het binnenland van zuidelijk Afrika. Tussen 900 en 1300 leefden hier tot enkele duizenden mensen. Ze handelden in goud en ivoor met de steden aan de kust van de Indische Oceaan. De bevolking bouwde opeenvolgend drie nederzettingen in deze streek. Geleidelijk aan ontwikkelde zich een elite van een heilige koning met zijn gevolg: zij gingen bovenop de Mapungubwe heuvel wonen, terwijl de gewone mensen in het dal leefden en werkten.

Cijfer: 7,5 (Het is een heel fotogenieke omgeving, het is er lekker rustig, ik had er heerlijk weer (fris voor de tijd van het jaar) en al een aantal ‘nieuwe’ dieren gezien – dat alles maakt iets wat misschien op zich niet zo spectaculair is toch heel aangenaam. Mapungubwe heeft een interessante geschiedenis, en is gelinkt aan de oude steden in Zimbabwe net aan de andere zijde van de grensrivier).

Toegang: De entree tot het park kost 160 Rand per auto per dag (dat is ca. 10 EUR). Daarnaast boekte ik voor 235 Rand (20 EUR) een toer naar het beschermde culturele gedeelte.

Hoeveel tijd: Omdat het zo afgelegen ligt, moet je er ook wel 2 nachten blijven. Ik heb me er anderhalve dag prima vermaakt.

Opvallend: Het culturele deel van het bezoek aan dit park startte ik in het museum. Het is een mooi gebouw dat een aantal jaren geleden ook een architectuurprijs heeft gewonnen. Alleen hebben ze niet zoveel om te laten zien. De vondsten die in Mapungubwe gedaan zijn, liggen meest in het Universiteitsmuseum van Pretoria. Alleen van kralen hadden ze er waarschijnlijk genoeg, dus daar heeft dit museum er ook heel wat van. De bewoners van Mapungubwe ruilden hun eigen waar voor o.a. kleurige kralen en keramiek van verder weg.

Op de heuvel van Mapungubwe zijn drie koninklijke graven gevonden, met daarin gouden voorwerpen. Het bekendste daarvan is de Gouden Neushoorn. Het is een houten beeldje, omvouwen met bladgoud. Hier in het museum hebben ze een kopie (alhoewel dat er niet bijstaat, als je niet beter weet denk je dat dit het origineel is). Het echte exemplaar ligt normaal in Pretoria, maar is momenteel voor een tentoonstelling uitgeleend aan het British Museum in Londen.

De kopie van de Gouden Neushoorn

Om de heilige berg te bezoeken moet je met een tour mee. Deze gaat drie keer per dag. Ik heb die van 4 uur geboekt, en ben de enige deelnemer. Ik moest zelfs voor 2 betalen om hem door te laten gaan. Voordeel is dan weer wel dat we kunnen vertrekken wanneer we willen. Ik ben al om half 4 op de afgesproken plek, en gids Johannes is er ook. Ik stap bij hem in de jeep en we rijden dieper het park in. Het gaat over een pad waar je zelf niet mag rijden.

De platte heuvel waar de vondsten zijn gedaan ligt in een opzienbarend groen deel van het park. Hier stroomde vroeger een rivier, dat kun je nog steeds zien aan de begroeiing. Zebra’s, giraffen en impala’s grazen er gezellig samen. We laten de jeep achter, en gaan te voet naar de heuvel. De gids heeft een geweer bij zich: ook hier kunnen leeuwen of olifanten voorkomen.

Achter gids Johannes aan naar de heuvel

Dit is de heuvel waarop de koninklijke familie zich op een gegeven moment terugtrok. Het is een natuurlijk fort: de wanden zijn zo steil dat er niemand omhoog kon komen. Er was maar één weg omhoog, via een ladder. Diezelfde route gebruiken we nu ook. Het is 10 minuten steil trappen lopen (moderne houten gelukkig), en dan staan we boven.

De top, die van nature vlak is, is door de vroegere bewoners wat leefbaarder gemaakt door zand naar boven te brengen. De top is dus bedekt met een zandlaag met gras, handig om je hut op te bouwen. Van de hutten zelf kun je alleen nog de ronde uitsnedes zien in de zachte rode zandsteen. Verder is er nog een watertank en een graanopslag te zien. De inhoud werd uiteraard geleverd door de gewone bevolking ‘van beneden’.

Traditioneel bordspel

Als we terug beneden zijn heeft een kudde olifanten onze jeep omsingeld. De gids raakt er niet van in paniek: een paar keer in je handen klappen en ze gaan weg.