Zo, weer een stukje van de wereldkaart ingekleurd. Land 99 en 100 om precies te zijn. Azerbaijan is een klein land met niet al teveel bijzondere bezienswaardigheden. Alleen de futuristische hoofdstad Baku is echt de reis waard. Iran heeft veel meer te bieden, eeuwen geschiedenis laten zich zien in monumenten van hoog niveau. Daaromheen is het een vrij normaal, Turkije-achtig land waar de modernisering de afgelopen decennia ook haar sporen heeft nagelaten. Ik zou er graag nog een keer naar toe gaan, maar dan op eigen gelegenheid en voor de klassieke route langs Isfahan, Shiraz en Yazd.

De door Rosetta georganiseerde reis als geheel geef ik een 7,5: het is een interessante route die je kennis doet maken met de pluriformiteit van dit deel van de wereld (met Armeniërs, Koerden, Azeri’s, Zorastriërs in de hoofdrol). Negatief waren de lange reistijden, te weinig tijd om zelf in de steden rond te lopen en het gebrek aan toegevoegde waarde van de lokale gids.

Voorbereiding

Ik had deze reis van Rosetta Reizen al een tijdje op het oog: zonder al te veel eigen inspanning 8 werelderfgoederen langs in 2 weken tijd, dat klonk uitnodigend. Helaas werd de eerste reis (september/oktober 2015) geannuleerd vanwege te weinig deelnemers. Een half jaar later was het dan wel raak, de reis was zelfs vrijwel volgeboekt met 16 deelnemers.

De enige serieuze voorbereiding die de georganiseerde reis vraagt is het verkrijgen van een visum voor Iran. Deze site geeft het proces aardig goed weer: Visum voor Iran – zo werkt het.

Omdat we via Azerbaijan over land de grens met Iran overgingen, was een Visa-on-Arrival niet mogelijk. De reisorganisatie heeft gezorgd voor de uitnodigingen in de vorm van een zogenaamde approval code. Met dat nummer, dat we 2,5 week voor vertrek kregen, kun je naar de ambassade in Den Haag gaan om je paspoort in te leveren en de definitieve visumaanvraag te doen. Het was erg druk bij de ambassade en je moet een nummertje trekken om aan de beurt te komen. Het wachten duurde bij mij een uur, ze hebben een zaaltje met stoelen om de tijd door te brengen. Na het inleveren van de formulieren ging ik weer huiswaarts: ze zouden paspoort met visum naar mijn huisadres sturen. Ik ontving het pas 2 dagen voor vertrek, 10 dagen na het inleveren – het proces gaat dus zeker niet altijd in 2 dagen zoals hier en daar wel wordt aangegeven. Er gaan op het moment ontzettend veel mensen naar Iran, dus het is erg druk bij de visumuitgifte.

Ook voor Azerbaijan geldt een visumplicht. Hiervoor stuur je vooraf een ingevuld formulier op, en je krijgt dan een visum per mail toegestuurd. Een print van dat gemailde visum moet je aan de grens laten zien. Je krijgt er bij inkomst en uitgaan van het land een stempel op, dat bepaalt de geldigheid.

Vervoer

Vliegtuig
We vlogen met Ukraine International Airlines. Ik zou het zelf niet gekozen hebben, maar het was geen verkeerde vlucht. De reistijden zijn vrij kort: 2,5 uur van Amsterdam naar Kiev, en dan nog zo’n 3,5 uur naar Baku. Eten moet je zelf betalen. Zowel heen- als terugvlucht zaten helemaal vol. Op het vliegveld van Kiev heb je de mogelijkheid goed te ontbijten of lunchen. Er kan betaald worden in Euro’s.

Bus
Zowel in Azerbaijan en Iran hadden we de luxe van een grote touringcar voor slechts 16 reizigers. Iedereen had dus 2 plaatsen voor zichzelf, en je kon ook elke dag makkelijk ergens anders gaan zitten. We hebben ook geen pech onderweg gehad. Wel een keertje aangehouden vanwege te hard rijden in Azerbaijan, maar daar heeft de gids zich uitgekletst met de melding dat we een belangrijk internationaal gezelschap waren.

Overnachtingen

De hotels waarin we verbleven waren meestal op het niveau van zo’n 3 Europese sterren, hoewel ze in de landen zelf met 4 of soms 5 sterren werden aangeduid. Iemand uit de groep heeft de kamerprijzen genoteerd: die varieerden van 18 tot 150 EUR (geadverteerde prijzen, de reisorganisatie betaalde ongetwijfeld veel minder).

Het was er altijd schoon en comfortabel. De badkamers waren vaak het minst: soms was de douche bijna boven de WC, en vrijwel altijd liep de hele badkamer onder nadat je gedoucht had. Neem ook zelf shampoo / douchegel mee. In alle hotels was er redelijk tot goed draadloos internet. In Iran echter zijn veel grote internationale sites zoals Facebook maar ook Flickr (dat ik gebruik om mijn foto’s op te slaan) geblokkeerd. Minder prominente sites en e-mail werken wel goed.

De hotels, per overnachtingsplaats:

Baku
De Sapphire Inn is een goed en vriendelijk hotel met kitscherige aankleding (veel goud!). Het ligt op loopafstand van de oude binnenstad. De wanden zijn erg dun, zodat je de buren hoort snurken. Lekker snel internet. Er is een ontbijtbuffet met o.a. pannenkoekjes en granaatappelsap. De eerste dagen verbleef er ook een (onbekend gebleven) belangrijke Engelsman, zodat er de hele dag bewaking voor de ingang stond.

Sheki
De Yukari Karavanserai is een groot complex in de bovenstad van Sheki. Je hebt er je eigen ‘cel’, met een aparte zitkamer en daarachter een sobere slaapkamer. ’s Nachts is het hier fris en wat klam. Voor de kamer is een zitje in een soort alkoof, daar blijft het lekker warm. De Wifi is hier instabiel, en vereist soms wat heen en weer lopen over de galerij. Het ontbijt wordt op een vast tijdstip uitgeserveerd met gebakken ei, en uiteraard brood, schapenkaas en honing.

Ganja
Het Ganja Hotel is een relikwie uit de Sovjet-tijd, een kolos met kroonluchters en lange gangen. De kamer en badkamer zijn echter prima in orde. Ik was ook blij met het zeer snelle internet op de kamer. Het hotel ligt midden in het centrum, tegenover het stadhuis in deze verder niet bijzondere stad.

Ardabil
Het Sabalan Hotel ligt aan de hoofdstraat van Ardabil, met uitzicht op de blauwbetegelde koepels van het werelderfgoed-mausoleum. Ik heb er een nette kamer met meubilair van licht hout, het lijkt wel een showroom van Ikea. De deken in ‘Burberry’-stijl is ook vermeldenswaardig. De badkamer heeft een hurktoilet, maar wel een lekkere douche. Ook is er wifi op de kamer, helaas niet zo snel en deels geblokkeerd.

Tabriz
Het Gostaresh Hotel ligt in het moderne gedeelte van deze grote stad. Het is een Iraans 4-sterren hotel – internationaal gezien is het wel een sterretje minder. Het lijkt een plek waar ze graag buitenlandse toeristen opsluiten, naast ons was er ook nog een groep van Koning Aap en een Duitse groep. Goed ontbijtbuffet in de ochtend, redelijke wifi. De kamer zelf was weer erg warm.

Sahandaj
Het Shadi Hotel is een kolos aan de rand van de stad. De oprit en entree stralen veel luxe uit. De kamer is mooi en het bed ligt lekker, maar de badkamer is niet helemaal van hetzelfde niveau. Er is een goed buffet in de avonduren, en ook het ontbijt is het beste tot nu toe van deze reis. Vooral het Turkse pizza-achtige brood is heerlijk.

Zanjan
Het Palace Hotel ligt in het centrum van Zanjan. Er tegenover is een handige snackbar om ’s avonds een broodje te halen. Dit was de eerste kamer in Iran waar het niet zo verschrikkelijk heet was – het raam hoefde dit keer dus niet wijd open. Bij het ontbijt hadden ze behalve de vertrouwde gerechten ook een koffieautomaat, speciaal bediend door een mevrouw, met o.a. cappucino.

Rasht
Het Kadoos Grand Hotel is een kolossaal en protserig hotel met veel goud in de lobby. De kamer is ruim en aardig opgeknapt. Alleen de badkamer is niet helemaal, gelukt, de douche overstroomt de WC. Ook de wifi is instabiel. Goed ontbijtbuffet. Het ligt in een luxere wijk buiten het centrum, met een ruimgesorteerde supermarkt en westerse (pizza)restaurants er tegenover.

Teheran
Het Ibis Hotel is met een loopbrug verbonden met het internationale vliegveld van Teheran. De stad is 42 kilometer verderop. Het hotel is pas een paar maanden open, en heeft zoals verwacht bij deze keten een Europese uitstraling. Het bed ligt lekker en er is een zeer uitgebreid ontbijtbuffet met veel Europese luxe in het zusterhotel ernaast. Hier had ik voor het eerst ook buitenlandse zenders op TV (o.a. BBC World en CNN).

Eten

Ik heb elke dag goed gegeten op deze reis, hoewel de variatie in het aanbod niet al te groot is. Meestal at ik tussen de middag een warme maaltijd, en haalde ’s avonds een broodje en yoghurt bij de buurtsupermarkt.

Ontbijt
Het ontbijt bestond in vrijwel alle hotels uit een buffet. Vers lokaal brood met tomaat, komkommer en schapenkaas was er altijd. Dat aangevuld met honing en soms ook ei in één of andere vorm. Erbij drink je thee of Nescafé.

Lunch & Diner in Azerbaijan
De keuken van Azerbaijan onderscheidt zich door de hoeveelheid lekkere en gezonde voorgerechten die altijd op tafel komen. Ze komen meestal met een groot dienblad langs met daarop een stuk of 10 schaaltjes. Daarvan kun je afpakken wat je lekker lijkt, het zijn salades of groentegerechten gebaseerd op vooral tomaat en aubergine. In combinatie met het verse brood is dat heerlijk. Het hoofdgerecht dat daarna volgt is meestal (lams)kebab of gegrilde kip.

Lunch & Diner in Iran
Het eten in Iran vond ik iets minder dan in Azerbaijan. Dat kwam misschien ook wel door de route, weg van de gebaande paden door het noorden van Iran, dat nog niet zo op toerisme is ingesteld. Hier geen lekkere voorgerechten meer. Soms wel soep. Maar altijd een bakje yoghurt met knoflook of bosuiensmaak en de onvermijdelijke kebabspiezen. Ze eten hier ook veel meer rijst dan in Azerbaijan, het brood is wat minder spectaculair (lijkt op zeemlapjes en alleen te eten als het erg vers is). IJs is er ook volop te krijgen, vooral in aparte smaken zoals pistache en saffraan.

Bij het eten is er de keuze uit water, cola (Amerikaanse Pepsi of Coca, of Iraanse Zam Zam) of alcoholvrij bier (al dan niet met een smaakje).

Kosten

Wat betreft de kosten in de landen zelf was dit een goedkope reis: ik gaf slechts zo’n 18 EUR per dag uit, inclusief fooien. Het door de Nederlandse reisorganisatie georganiseerde gedeelte is wel prijzig, gezien de lage kosten ter plekke vraag je je toch af hoe ze aan 200 EUR per dag komen. Maar dat is het lot van een groepsreis – er moeten te veel partijen aan verdienen.

Azerbaijan
In Azerbaijan betaal je met de Manat. 1 Manat is ongeveer 0,60 EUR (april 2016). Een ijsje kost zo’n 0,50 EUR, een bezoekje aan de supermarkt voor het avondeten niet meer dan 1,5 EUR. De entreegelden en 1 fles water per persoon per dag waren hier bij de reis inbegrepen, dus daar geef je ook al niets aan uit.

Iran
In Iran is de Rial de munteenheid. Hier hebben ze wat meer moeite om het geldsysteem te laten functioneren, het devalueert waar je bijstaat. 100.000 Rial = 2,5 EUR (april 2016). Voor een liter water betaal je 1.000 rial (0,25 EUR). Entreeprijzen zijn wat forser, zo’n 150.000 – 200.000 rial (3,75 – 5 EUR).

Door de gevolgen van de internationale boycot tegen Iran kun je hier niet pinnen. Maar er zijn genoeg wisselkantoortjes waar je Euro’s en ook Dollars kunt wisselen zonder formaliteiten.