Met ruim 400.000 inwoners is Tirana veruit de grootste stad van Albanië, maar op wereldschaal stelt het natuurlijk niet zo veel voor. Het hotel waar ik twee nachten verblijf ligt vlakbij het Skanderberg plein – het centrale punt van de stad waaraan onder andere het Nationaal Museum en Theater liggen. Het museum zelf bewaar ik voor later op de dag, maar aan het 400 vierkante meter grote mozaïek op de voorgevel kan ik niet voorbij lopen. Het stamt uit de communistische hoogtijdagen van 1980, en geeft de ontwikkeling van het land weer vanaf de Illyrische voorouders tot in de 20e eeuw.

Mozaïek ‘De Albanezen’

Aan de hand van een routekaartje in mijn Bradt reisgids loop ik dan eerst richting het oostelijk deel van het centrum. Daar staat een ‘markt’ ingekleurd, dat lijkt me wel wat. Het blijkt vooral een groente- en fruitmarkt te zijn op een parkeerterrein tussen flatgebouwen. Niet zo’n fraaie locatie, maar de waar ligt er goed bij en het is er best druk. De meer bederfelijke spullen zoals vis en kaas worden verkocht vanuit kleine winkels (met koeling!) om de markt heen.

Vooral groente op de markt

Verkoop van losse tabak

Het meest exotische dat ik op deze markt tegenkom is de losse verkoop van tabak. Er staan een paar kraampjes die dat doen. Ik zie niemand het kopen, ik weet niet of je zo’n hele staaf moet kopen of misschien mag het ook een gedeelte zijn?

Ook aan de oostkant van het grote plein ligt de Et’hem Bey moskee. Dit is ongeveer het enige dat in Tirana nog overeind staat uit de Ottomaanse tijd, het dateert van 1821. Ik loop er tegen half 11 langs, en zie dan op een bordje dat het alleen geopend is van 8 tot 11 uur ’s ochtends. Snel naar binnen dus maar. Een grote groep Belgische toeristen verlaat net de moskee en is bezig de schoenen weer aan te trekken. Het kleinschalige interieur van de moskee is tot aan de koepel bedekt met bloemmotieven, heel mooi.

In de moskee

Het wemelt vandaag van de politieagenten rondom het plein. Dat komt omdat er een Economische Top voor de Balkanlanden aan de gang is (het ‘Vienna Economic Forum’). Als er belangrijke mensen aankomen, legt de politie al het andere verkeer plat. Boven de echte hooggeplaatsten zweeft ook een helicopter, en er rijdt zelfs een ambulance mee in het konvooi. De lokale bevolking kijkt hoofdschuddend toe.

De conferentie haalt hier ook al dagen de kranten, omdat naast de bevriende staatshoofden ook de premier van Servië aanwezig is. Servië en Albanië staan lijnrecht tegenover elkaar over de kwestie Kosovo. Het is voor het eerst in de 103-jarige geschiedenis van Albanië als zelfstandige staat dat een Servische regeringsleider op bezoek komt.

Stil op straat

Ik loop verder over de grote boulevard richting het zuidelijk deel van het centrum. Het is er vrij groen, overal zijn parkjes. Het Skanderbergplein was tot 2010 één grote betonnen vlakte, maar nu groeit er keurig aangelegd gras en rijden de auto’s er als in een rotonde omheen. Het megalomane karakter van deze omgeving komt doordat ze er in de jaren twintig de favorieten architecten van de Italiaanse fascist Mussolini aan het werk hebben gezet. De boulevard eindigt op het Moeder Teresa-plein, met nog meer overheidsgebouwen in fascistische stijl die er tijdens de Italiaanse bezetting van Tirana tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn neergezet.

De huidige, op West-Europa gerichte Albanese regering is er nog niet in geslaagd alles in het centrum op te knappen. Wat ze bijvoorbeeld gewoon laten staan is ‘De Piramide’. Het is ontworpen door de dochter en schoonzoon van de communistisch leider Enver Hoxha, en was bedoeld als een museum ter zijn nagedachtenis. Zo ver is het echter nooit gekomen. Het gebouw is nu bedekt met graffitti en lijkt geleidelijk aan te verrotten.

De Piramide van Tirana

De Piramide ligt niet ver van de wijk waar Enver Hoxha en de andere communistische leiders woonden en werkten. Gewone Albanezen mochten er niet komen. Ter herinnering aan die tijd is er een klein monument neergezet, ‘Checkpoint’ genaamd. Hier staan drie overblijfselen uit de communistische tijd bijeen: een stuk van de Berlijnse muur (een geschenk van de stad Berlijn), een typisch Albanese bunker en een stukje van een mijn uit een Albanees werkkamp.

‘Checkpoint’: drie herinneringen aan het communisme

Dan is het inmiddels tijd geworden om te gaan lunchen. Ik wil dat doen bij hetzelfde restaurant als waar ik gistermiddag at, maar waar was dat ook al weer? Iets ten westen van het centrale plein, dat weet ik nog wel. En niet ver van mijn hotel. Maar al die lange straten lijken hier op elkaar, ze lopen ook parallel dus het is lastig oriënteren. Ik loop er een paar af, maar herken ‘de’ straat niet. Uiteindelijk strijk ik maar neer op een terras in de buurt van het Nationaal Museum.

Dat museum staat nog op het programma voor de middag, maar het blijkt (tijdelijk) van 2 tot 5 uur gesloten! Tijd voor een siësta in het hotel dus, ik heb even genoeg door de stad gesjouwd. Tegen vijven ga ik dan weer op pad, en kan ik na betaling van de inmiddels gebruikelijke 200 lek (1,40 EUR) het groots opgezette museum in. Het museum stamt uit de communistische periode, en grote delen van de tentoonstelling lijken me onveranderd sinds die tijd. Het telt drie verdiepingen, met als meest interessant de benedenverdieping met vondsten uit de klassieke oudheid uit Butrint, Dürres en Apollonia.

In mijn favoriete restaurant van Tirana

Vanaf mijn hotel weet ik me ook weer beter te oriënteren, en ik loop zonder te dwalen naar mijn favoriete restaurant. Het heet geloof ik ‘Tek’ (Tek Zgara e Tirones). De ober herkent me nog van gisteren. Hij vraagt of ik weer hetzelfde wil bestellen, maar ik ga nu voor de gegrilde groenten en de gegrilde kip/bacon-spiesjes. Als afscheid krijg ik nog een gratis fruitsalade toe – niet voor het eerst hier in Albanië dat ik aanvullend op het (voor Nederlandse begrippen) spotgoedkope eten nog iets ‘van het huis’ krijg aangeboden.