Wat is het?
De Historische centra van Berat en Gjirokaster herbergen traditionele woningen en monumenten uit de Ottomaanse tijd (15e tot 18e eeuw). Berat was in tegenstelling tot Gjirokaster meer een handwerkers- en marktstad, waarin christenen en moslims vredig samenleefden. Berat is later als uitbreiding aan dit werelderfgoed toegevoegd.

Cijfer: 6,5 (Je ontkomt er niet aan de twee steden te vergelijken die samen dit werelderfgoed vormen. Ze hebben de witte traditionele huizen en het kasteel gemeen, maar verder zijn er grote verschillen. Berat is een wat grotere stad met een communistische inslag, het heeft veel minder die historische sfeer van Gjirokaster. Ook geen torenwoningen hier, en gelukkig maar weinig steile straten. In Berat zijn er wel meer religieuze gebouwen overgebleven, zowel moskeeën als kerken. Hét hoogtepunt is zo’n kerk: de voormalige kathedraal, met een waanzinnig mooie houten iconostase uit 1806.)

Toegang: Hier hoef je bijna nergens entree te betalen. Ik was ook al vóór de officiële openingstijd bij de Citadel, en het kaartjesloket was nog niet open. Alleen bij het Onufri Museum raakte ik 200 lek (1,40 EUR) kwijt.

Hoeveel tijd: Net als in Gjirokaster verbleef ik hier één nacht, en bezocht de stad in een middag en een deel van de volgende ochtend.

Opvallend: Vanuit Gjirokaster geraakte ik met een overstap in de stad Fier op het busstation van Berat. Dat ligt aan de rand van de stad, een kilometer lopen volgens mijn reisgids. Ik heb het geprobeerd, maar volgens mij is het al snel het dubbele. Het was ook erg warm, dat hielp niet. In het oude centrum stortte ik neer op een terras bij het eerste bordje ‘Restaurant’ (het was een Restaurant Zonder Naam). Het eten was er zoals tot nu toe elke dag in Albanië uitstekend.

Tegen het einde van de middag was ik weer voldoende uitgerust om een rondje door de oude wijken te maken. Het mooiste vond ik ‘het middeleeuwse centrum’, een buurtje met moskee, gebedsruimte en herberg voor bezoekende gelovigen.

De Herberg van de Derwisjen

Boven de oude wijk ligt de Citadel (of ‘het Kasteel’): een ommuurd deel van de stad waar nog gezinnen wonen. De volgende ochtend liep ik er na het overdadige ontbijt naar toe. Er was nog één ander stel toeristen aan de wandel zo op dit vroege uur. De mensen binnen de ommuring waren nog druk bezig hun kraampjes op te stellen voor de bezoekers van de dag – ze verkopen vooral gehaakte en geborduurde kleedjes. Ik had me er heel iets anders van voorgesteld, maar behalve wat huisjes is er hier eigenlijk helemaal niks meer te zien. Vroeger stonden hier meerdere moskeeën en kerken, tekenend voor de gemengde bevolkingsgopbouw van Berat. Nu zie je eigenlijk alleen nog maar ruïnes, afgewisseld met afval, onkruid en wilde bloemen. Deze dag was ik erg alert op de bloemen: tijdens het ontbijt zat ik tegenover een Duitser, die samen met een groep een botanische reis door Albanië aan het maken was!

De grootste bezienswaardigheid in de Citadel is het Onufri Museum. Er staat een heel verhaal over in mijn reisgids, het is een iconenmuseum. Ik tref er hetzelfde groepje Japanners dat ik al eerder bij het kasteel van Gjirokaster was tegengekomen. Iedereen loopt hier natuurlijk dezelfde dingen af, zoveel is er ook weer niet te zien. Ook het Onufri Museum is een verrassing: het is gehuisvest in de voormalige Grieks-Orthodoxe kathedraal. De tentoonstelling van iconen doet me niet zoveel, het mooiste is de oorspronkelijke houten iconostase van deze kerk zelf met drie rijen goudglanzende afbeeldingen van heiligen. Helaas was foto’s maken er verboden.

17e eeuwse Kathedraal van de Heilige Maria