Na slechts drie uur slaap (een late vlucht en slome grens- en visumplichtplegingen zorgden ervoor dat ik pas om 5 uur op bed lag), is dit de eerste indruk van Khartoem bij daglicht. Wakker worden met zicht op de Nijl, vanaf de 7e verdieping van het hotel.

Tegen tienen wandel ik met de rest van de groep van het Coral Hotel naar het Nationaal Museum van Soedan. Er lopen niet veel lokale mensen op straat, wel rijden er veel auto’s. Wegen en trottoirs zijn breed, met aan de kant af en toe een verzameling plastic stoeltjes voor de klandizie van de koffie- en theeverkoopsters. Het hotel ligt schuin tegenover een grote moskee die er wat vervallen uitziet.

We zijn vandaag zeker niet de enige bezoekers van het museum: het is vrijdag, dus een vrije dag. Er zijn veel Soedanese jongeren aanwezig, die al snel de buitenlanders spotten om een praatje mee te maken of om mee op de foto te gaan. De selfie-rage heeft ook hier heftig toegeslagen. Meerdere mensen lopen zelfs met een “selfiestick” (een telefoon op een stokje) rond om betere groeps-selfies te maken.

Soedanese jongeren gaan met hun tijd mee

Het Nationaal Museum van Soedan is ontstaan toen de Egyptenaren in de jaren 60 de Aswan-dam bouwden. Daardoor kwam een deel van de bovenloop van de Nijl onder water te staan, en dreigden eeuwenoude archeologische opgravingen te verdwijnen. De Soedanezen hebben toen de resten van Egyptische tempels in het uiterste noorden van hun grondgebied verhuisd naar deze nieuwe locatie in de hoofdstad.

De tempels staan nu in zijn geheel in drie overdekte hallen in de tuin van het museum. Op sommige muren zijn de voorstellingen van het oude Egyptische geloof nog goed te zien. Ook zijn er veel inscripties met hieroglyfen, en andere tekeningen. Eigenlijk is dit het indrukwekkendste deel van het museumcomplex. In de mooi aangelegde tuin waar zelfs een symbolische Nijl is aangelegd, staan verder nog losse grote beelden.

Fragment Egyptische tempel

We moeten ons nog haasten om het eigenlijke museumgebouw binnen te gaan (het sluit om 12 uur). We stuiten er op een groepje Italiaanse toeristen, dat gisteren bij ons in het vliegtuig zat. Het vliegtuig van Turkish Airlines was trouwens gevuld met zo’n 75% niet-Soedanezen, dus ik vrees dat we nog wel meer toeristen zullen zien op deze reis.

Het museum bestaat uit twee verdiepingen, waar de geschiedenis van het land vanaf de prehistorie tot en met de islamitische tijd uit de doeken wordt gedaan. Het begint met een grote landkaart, geschilderd op de muur. Zuid-Soedan, dat in 2011 onafhankelijk werd, hebben ze maar overgeschilderd met een nieuw laagje verf. Daar gaat dit museum niet over: hier zijn vooral veel kleine vondsten te zien uit de noordelijke koninkrijken van Napata en Meroë. De eerste meer Egyptisch van aard, de tweede “Afrikaanser”.

Beeld typisch Nubische vrouw uit Meroë

In een hoekje zien we zelfs nog iets Nederlands: de Nederlandse ambassade heeft een tentoonstelling gesponsord over islamitische kunst. In ruil daarvoor maken ze reclame voor “Heerlijke Hollandse Aardappelen”.

We lopen langs de Nijl terug richting het hotel. Bij een theestalletje op straat gaan we even zitten en drinken wat. Het valt me op dat er in Khartoem weinig straatleven of –handel is. Het is een uitgestrekte stad waar mensen zich vooral per auto of bus verplaatsen. Lunchen doen we even later in Restaurant Al Housh in Omdurman, de grootste stad van het land die aan de andere kant van de Nijl ligt tegenover Khartoem. Dit is waar ze kennelijk alle toeristen naar toe sturen: de Italiaanse groep zit er al te eten, en ook een Turkse groep. We krijgen Libanese mezze, gegrild vlees en vooral lekkere vis. En zelfs chocoladecake toe!

Buiten het restaurant is zelfs nog wat Soedanese geschiedenis te zien: de resten van een Brits oorlogsschip (“Kitchener’s Boat”), en die van de stadsmuur van Omdurman. Deze laatste werd speciaal gebouwd om de Britten uit de stad te houden.

Kitchener’s Boat

In Omdurman bezoeken we ook de grote Souk. Het is een rommelige markt met vooral veel schoonheidsproducten en Chinees plastic. Onze lokale gids Hamid laat ons zien waar het goud verkocht wordt (vrouwen verwachten een complete set met gouden sieraden van hun echtgenoot bij het huwelijk). En de lokale etenswaar zoals het fruit van de baobab (zurig fris), okra en dunne pannenkoeken a la de Ethiopische injera. Je mag hier op de markt trouwens niet fotograferen, dus ook geen foto’s van de blauw geverfde parkietjes of de aapjes in een kooi.

Het is inmiddels na vijven, en we haasten ons naar het hoogtepunt van de dag. Ook in Omdurman ligt namelijk de tombe van de Sufi-voorvader Hamed al-Nil. Hier dansen zijn volgelingen zich iedere vrijdag tegen zonsondergang in een religieuze trance. De gebeurtenis vindt plaats voor de tombe, en eigenlijk midden op een grote begraafplaats. Als we aankomen zijn er al honderden mensen aanwezig: zowel gelovigen als mensen die komen kijken.

Bij de tombe

De mensen staan rijen dik in een kring. Ik loop even rond en vind al snel een goede plek om het spektakel te overzien: twee mannen helpen me omhoog een muurtje op. Aan de rand van de kring wordt met een grote trom het ritme van de muziek aangegeven. De mannen in de binnenste ring zingen en verplaatsen zich ritmisch bewegend. De in het groen geklede mannen zijn lid van deze Sufi-orde, ze steken kleurig af tegen het traditionele wit van de “gewone” Soedanezen.

Markante gezichten

In het midden van de cirkel staat een ratjetoe aan VIP’s: mannen die de anderen opzwepen en de orde bewaren, de dorpsgekken, de wilde dansers. Mijn buurman op het muurtje wijst me op de “Big Boss”, die ook waardig een rondje schrijdt door de cirkel. Het heeft de sfeer van een dansfeest, en als de muziek zijn opzwepende hoogtepunt bereikt dansen ook de andere aanwezigen met de Sufi’s mee. De vrouwen staan een beetje aan de kant maar doen wel mee, en een enkeling waagt zich ook in het hart van de cirkel.

Het feest duurt zo’n anderhalf uur, en dan schalt de oproep tot gebed over het terrein. De cirkel valt uiteen, de gelovigen beginnen te bidden en de bezoekers keren huiswaarts.

Op het hoogtepunt van de dans