Wat is het?
Saltaire is een fabrieksstadje. Het werd gesticht in het midden van de 19^e eeuw door Titus Salt, eigenaar van een textielfabriek in Bradford die op zoek ging naar een nieuwe bedrijfslocatie omdat de werk- en leefomstandigheden in de grote stad te slecht werden. Hij was een idealist, en plande “zijn” stad (die ook naar hem is vernoemd) zo dat de arbeiders in een gezonde en veilige omgeving konden leven. Elk huis had een water- en gasaansluiting, en een buiten-WC. Er was ruimte geschapen voor volkstuintjes en een groot park. Handig voor de business van Salt was natuurlijk ook dat de arbeiders pal naast hun werk woonden.

Cijfer: 5 (Het gebied rond de fabrieken is erg mooi bewaard gebleven, en ook in één stijl gebouwd. Het mooiste gebouw is de kerk, met een koepeldak. Verder is er weinig te beleven, er is geen enkele moeite gedaan om de bloeitijd van Saltaire op de een of andere manier zichtbaar te maken.).

Toegang:  Gratis. Dat is dan wel weer positief. Je kunt ook eigenlijk nergens naar binnen, behalve in de oude fabriek die nu wordt bezet door winkels. Ik heb dus ook bijna mijn doel bereikt door het lange weekend in Leeds door te komen met de “gevonden” 80 pond. Ware het niet dat ik als afsluiting in Leeds nog voor 20 pond aan sushi heb gegeten….

Hoeveel tijd: Anderhalf uur is wel genoeg. Het is een kwartiertje met de trein vanaf Leeds, de dichtstbijzijnde grote stad.

Opvallend: Een groot deel van de waarde van dit werelderfgoed ligt in de goed bewaard gebleven arbeiderswijken. Bij de Tourist Information vroeg ik daarom om een wandelroute door deze wijken, en ik kreeg een simpel A4-tje mee met een route die ik ook zelf nog wel had kunnen bedenken – gewoon een rondje. Van enigerlei uitleg was ook al geen sprake, dus ik keek gewoon maar wat rond.

Salt voorzag in een beperkt aantal soorten huizen: standaard voor gezinnen, grotere voor de managers van de fabriek, en appartementen voor vrijgezellen. Deze worden anno 2013 ook nog particulier bewoond. Wat hij niet heeft kunnen bevroeden is dat iedere “arbeider” nu de beschikking heeft over een auto. Parkeerplaatsen zijn er niet, dus de straatkanten staan vol met de auto’s van de bewoners.

Straatje in Saltaire. Volgens mij zijn dit de huizen van de managers.