Wat is het?
Felix Romuliana omvat de ruïnes van het gefortificeerde paleis van de Romeinse keizer Galerius. Hij liet het bouwen van 297 tot 311 op zijn geboortegrond, daar waar ook zijn moeder Romula woonde en naar wie het is vernoemd. Het werd een luxe complex met twee tempels, een badhuis en mozaïeken vloeren. Het paleis is optisch verbonden met twee grafheuvels bovenop een nabijgelegen heuvel: hier liggen de mausolea van Galerius en Romula. Keizer Galerius werd hier in 311 bijgezet na de traditionele ceremonie voor zijn verheffing van mens tot god, die alle Romeinse keizers te beurt viel die een troonopvolger hadden nagelaten (de zogenaamde apotheose).

Cijfer: 7,5 (Het eerste wat opvalt zijn de stevige buitenmuren, gemaakt van een mix van baksteen en natuursteen. Ik dacht dat het reconstructies waren, maar het blijkt origineel uit de Romeinse tijd te zijn. Op het binnenterrein staat wat minder overeind, maar het is toch een lekkere plek om rond te struinen. Nergens staan verbodsbordjes, en veel van de ruïnes zijn door gras overgroeid. Het is een sfeervolle plek, en net wat anders dan de gemiddelde Romeinse opgraving. Vooral de visuele link met de twee grafheuvels – heel mooi zichtbaar vanaf het terras van het cafeetje – had ik nog niet eerder ergens gezien).

Toegang: 200 dinar (1,80 EUR). Er is zelfs een officiële ticketkiosk! En een cafeetje! En je moet betalen voor de WC! Van wat ik tot nu toe in Servië heb gezien komt dit nog het meest in de buurt van een toeristische attractie. Een bus schoolkinderen verliet net het terrein, en werd afgelost door een groep oudere Belgische toeristen.

Hoeveel tijd: Ik ben er anderhalf uur geweest. Bij elk bouwwerk staan informatieborden in het Servisch en het Engels. Ook is er links van de ingang een kleine tentoonstelling. Gamzigrad ligt aan het eind van een 8 kilometer lange hobbelweg, midden in het Servische boerenland.

Opvallend: De mooiste vondsten uit Romuliana zijn tegenwoordig terug te vinden in het museum van de nabijgelegen stad Zajecar. Na mijn bezoek aan de opgravingen ging ik daar natuurlijk ook nog even langs. Het museum is gehuisvest in een groot geel gebouw aan het centrale plein van de stad. Een belangrijke plek, voor belangrijke wetenschappers zo schijnt. Bezoekers, zeker buitenlandse, daar hebben ze wat minder mee.

Als ik me in de hal meld, is er nergens een loket te bekennen. Een man die ik aanspreek tovert uit een bureaula in zijn kantoor toch een kaartje voor me tevoorschijn (ook 200 dinar). Ondertussen discussieert hij hevig met een vrouwelijke collega. Ik denk nog dat hij haar aanspoort om mij rond te leiden, maar nee hoor. En zo doe ik alleen de rondgang door de zalen. Alle lichten zijn nog uit, dus bij het binnengaan van iedere zaal doe ik zelf het licht maar aan. En ook weer uit als ik de zaal verlaat. De communistische geest waart hier nog goed rond in Servië….

Toch is het museum een goede aanvulling op een bezoek aan Romuliana. Er is een maquette van zo’n 10 vierkante meter met hoe de gebouwen er in de Romeinse tijd uit hebben gezien. En ook de beste mozaïeken liggen nu hier, zoals een compleet labyrint.