Wat is het?
Dit werelderfgoed omvat vier Servische monumenten uit de middeleeuwen. Ze liggen op een paar kilometer rondom de stad Novi Pazar in het uiterste zuidwesten van Servië. Stari Ras was de hoofdstad van het Servië van die tijd. Het 12e eeuwse Đurdevi stupovi-klooster en het een eeuw jongere Sopoćani-klooster zijn de wapenfeiten van de middeleeuwse Servisch-Orthodoxe kerk.  En de Sint-Pieterskerk is de oudste kerk van Servië, met fundamenten uit de 4e eeuw.

Cijfer: 6,5 (Hoewel het er op lijkt, vond ik dit toch wat minder dan de kloosters van gisteren. Dit is soberder, sommige delen zijn zelfs totaal vervallen. Alleen het Sint-Pieterskerkje op de heuvel is een plaatje).

Toegang: Ook allemaal gratis. Je geld raak je hier in Servië moeilijk kwijt. Parkeren hoef je ook nergens te betalen en je kunt eten voor een paar EUR. Alleen het tanken vanochtend viel niet mee – met zo’n 50 EUR voor 3/4 tank zijn het bijna Nederlandse prijzen.

Hoeveel tijd: Het was hard werken vandaag, van half 9 tot half 6 onderweg. Niet dat er zoveel te zien was trouwens. Maar ik heb alle vier componenten van het werelderfgoed proberen te bezoeken, plus de nabijgelegen stad Novi Pazar.

Opvallend: Op mijn gemak reed ik weer over de prachtige slingerweg door de Raska-vallei richting het zuiden. Voor 70% dezelfde route als gisteren, maar nu nog verder door naar het zuiden, richting de grens met Montenegro.

Gelukkig staat de route naar de vier plaatsen van het werelderfgoed goed aangegeven met de overal ter wereld bekende bruine borden. Ik rijd eerst naar het Sopoćani-klooster, zo’n 10 kilometer van Novi Pazar over een weg vol gaten. Er is een parkeerterreintje bij, en de man van de kloosterwinkel staat me al op te wachten. Ik zeg hem gedag, en loop dan verder het complex in. Dit is eigenlijk alleen maar één grote kerk in Romaanse stijl. Ook hier weer veel oude fresco’s aan de binnenzijde. Deze kerk is veel hoger en lichter dan die van Studenica van gisteren.

Dan is het tijd voor Stari Ras. Tenminste, wat er van over is. Tegenover “Motel Stari Ras” liggen een paar stapels stenen die de contouren aangeven van wat gebouwen. Was dit Stari Ras? Ik zie er geen bord bij staan. De foto’s op internet laten tenminste nog wat muren op een heuveltop zien, maar hier zie ik niet veel meer dan een groot parkeerterrein en barbecuende Serviërs.

Voor ik aan de lunch ga in het centrum van Novi Pazar rijd ik nog één binnenweg af, naar het derde deel van het werelderfgoed: het Đurdevi stupovi-klooster. Weer een andere weg, en weer een heuvel op natuurlijk. Naarmate ik dichterbij kom, valt mijn mond open: er staat één lange file naar het kerkje dat op de top te zien is. Mensen hebben hun auto aan de kant van de weg achtergelaten en gaan te voet verder. Mijn trek in iets te eten wint het van mijn nieuwsgierigheid wat hier te doen is: bij de eerste gelegenheid keer ik de auto, en rijd de berg weer af.

Tot slot ga ik nog even langs bij de Sint-Pieterskerk. Deze ligt ten noorden van Novi Pazar, dus al een beetje op de terugweg. Hier ben ik weer de enige bezoeker. De poorten staan open, maar behalve een hond is er verder geen opzichter te zien. Het is een schattig gerestaureerd kerkje, met eromheen stenen kruizen met grafschriften in het Cyrillisch. Ik hang nog even rond in de hoop de “vriendelijke priester” of de “buurvrouw met de sleutel” te ontmoeten die me de binnenkant van de kerk kan laten zien, maar helaas verschijnt er niemand.

Sint-Pieterskerk