Dit is zo’n bijzondere plek dat ik er een 13 uur durende busrit vanuit Vientiane voor over had. En het kost ook nog eens 8 tot 10 uur om hier weer weg te komen, uit Phonsavan in het noordoosten van Laos. De Vlakte der Kruiken (Plain of Jars) is een uitgestrekt gebied dat bezaaid is met stenen vazen of kruiken. Ze zijn gemaakt in de periode tussen ca. 500 voor en 200 na Christus. Het is een mogelijk toekomstig werelderfgoed. En het is een plaats die al jaren hoog op mijn reisverlanglijst staat omdat het zo’n unieke, raadselachtige plek is in een afgelegen gebied.

Door wat rond te vragen vroeg in de ochtend in Phonsavan weet ik me te verzekeren van een plaats in een minibus voor een toertje langs de kruiken diezelfde dag. Er zijn tientallen locaties gevonden, maar voor toeristen zijn site 1, 2 en 3 opengesteld. Dat openstellen heeft in deze regio heel wat voeten in de aarde: het gebied is zwaar gebombardeerd door de Amerikanen, en pas in 2004 zijn de archeologische locaties vrijgemaakt van bommen. Je moet nu nog steeds binnen de met rood-wit geverfde stenen gemarkeerde paden lopen.

Een deel van groep 3

Wij beginnen bij locatie 3, een kleine 30 kilometer ten zuiden van Phonsavan. De chauffeur zet ons af bij een bruggetje, en dan moet je verder lopen door de (uitgedroogde) rijstvelden. Het veld met kruiken ligt tussen de bomen op een heuvel. Deze ligging (alle velden liggen op heuvels met een goed uitzicht) is één van de redenen waarom wordt aangenomen dat het om een begraafplaats gaat. Opgravingen hebben naast de kruiken ook menselijke botten gevonden. Het hele verhaal is nog steeds niet helemaal duidelijk, buitenlandse archeologen zijn ingeschakeld om meer onderzoek te doen. Pas daarna zal Laos het verzoek indienen bij Unesco om dit tot volwaardig werelderfgoed te verheffen.

Een vrij recente vondst is de groeve – de plek waar in ieder geval een deel van de stenen is uitgehouwen. Er zijn daar ook half afgemaakte kruiken gevonden. Dit verhaal en trouwens het hele gebied doet me erg aan Paaseiland denken: aan de beelden verspreid over het eiland die ook een mysterieuze herkomst hebben. Onze gids kent nog twee legendarische verklaringen: de Laotiaanse, waarbij de kruiken dienden als opslagplaats voor van alles inclusief het gevangen houden mensen, en de lokale Hmong traditie waarin de kruiken door reuzen zijn achtergelaten.

Het is een heerlijk idyllische plek om rond te struinen. De kruiken zijn kleiner dan ik gedacht had – de meesten zijn 1 tot 1,5 meter hoog. Je denkt op een gegeven moment wel – hoeveel foto’s van ruwe stenen kruiken kun je maken? Toch blijven ze apart.

Locatie 2 ligt er een paar kilometer vandaan. Hier zijn de kruiken verspreid over twee heuvels. Het is de eerste plek waar we een deksel kunnen zien liggen, die ooit op één van de kruiken heeft gepast.

Locatie 1 tenslotte heeft de meeste kruiken (334) en is het meest uitgestrekt. Omdat het het dichtst bij de stad Phonsavan ligt, trekt het ook de meeste toeristen. Vandaag is het zondag, en er zijn veel Laotiaanse bezoekers. Je kunt hier de grootste kruik zien (2,5 meter, half in de grond), de enige kruik met een uitgesneden decoratie erop (van een mannetje) èn de enige kruik waar het deksel nog op ligt.

Kruik met deksel