Bangladesh is een heel puur land. Het lijkt erg op India of Pakistan natuurlijk, maar dan zonder de scherpe kantjes.

Rond de jaarwisseling 2006-2007 reisde ik er 11 dagen rond. Vrij luxe, met een georganiseerde privé-tour. Op mijn verzoek lag de nadruk op de culturele hoogtepunten van het land. Van de onrust die verband houdt met de aanstaande verkiezingen heb ik niets gemerkt. Wel is het land zo overvol dat je je voor kunt stellen dat een betoging al snel uitgroeit tot iets massaals en dreigends.

Hoogtepunten vond ik de Hindu-monumenten in Kantanagar en Puthia, en de kennismaking met het dagelijks leven van vele Bangladeshi (o.a. in de baksteenfabriekjes, op de boot, in lokale restaurants).

Deze reis door Bangladesh werd voor mij op maat georganiseerd door Bangladesh Ecotours. Hoewel het wel mogelijk is er zelfstandig rond te reizen, heb ik geen spijt van mijn keuze. In korte tijd (11 dagen) heb ik veel van het land kunnen zien, en werd ik door de gidsen meegenomen naar plaatsen waar ik in mijn eentje niet zo gauw naar binnen zou gaan (denk aan het Akbari restaurant in Bogra).

Visum

Er is een visum nodig om Bangladesh binnen te mogen. De website van de ambassade in Den Haag geeft hierover informatie. Ook moest ik een ondertekende uitnodigingsbrief (letter of invitation) overleggen, wat nogal wat geregel en gefax met Bangladesh Ecotours en de ambassade opleverde.

Vervoer

Tijdens mijn rondreis werd ik vorstelijk vervoerd in een keurige witte Toyota (een auto die je veel ziet in Bangladesh, en altijd wit). De wegen zijn vrij goed. Er is echter veel langzaamrijdend verkeer (fietsers, riksja’s) en voetgangers waarmee die wegen gedeeld moeten worden. Bussen en vrachtwagens banen zich al toeterend een weg hiertussen door. Al met al schiet het niet echt op en er gebeuren veel ongelukken. Voor de nieuwere wegen (en met name de nieuwe bruggen die uit de grond lijken te zijn gesproten de afgelopen jaren) moet tol worden betaald. Daar is het dan ook meteen een stuk rustiger.

Zoals in het reisverslag te lezen is vond de laatste etappe van mijn reis plaats met de Rocket Steamer, een raderwielstoomboot uit 1935. In een waterrijk land als Bangladesh is een schip de goedkoopste en meest ontspannen wijze van langeafstandsvervoer.

Accommodatie

De hotels waar ik tijdens mijn reis heb overnacht waren de best beschikbare hotels ter plekke. Het comfort is te vergelijken met 2 a 3 sterren in Europa. Warm water is er niet overal, en ook moet je soms zelf nog wat sleutelen of organiseren om het allemaal werkend te krijgen (tv-kabels aansluiten, bed opmaken). De kamers waren zonder uitzondering ruim en schoon, en voorzien van satelliet-TV en eigen badkamer. Buiten Dhaka is de prijs per kamer per nacht in deze hotels (allemaal van de Parjatan-keten) circa 15 EUR.

Rosewood Residence (Dhaka): modern en fris hotel in de ambassadewijk Gulshan. Heel zacht bed.

Parjatan Motel (Bogra): groot, kleurrijk hotel. Ruime kamer met heerlijk balkon, vanwaar er uitzicht is op de drukke doorgaande weg waaraan het hotel ligt. Ook flink gehorig dus.

Parjatan Motel (Dinajpur): pas gerenoveerd, ruim opgezet hotel. Het lijkt wel een kopie van die in Bogra, maar dan zonder de kleurtjes. Moderne kamer met nieuw meubilair en weer een balkon. Het eten in dit hotel is wat minder.

Parjatan Motel (Rahsjahi): oud, vervallen en communistisch aandoende betonnen kolos. In de Lonely Planet staat dat ze aan het renoveren zijn, maar was dat maar waar. De kamers zijn een soort appartementen aan een half open gang waarin duiven nestelen. Het heeft dagen geduurd voordat ik de sterke geur van mottenballen die in mijn kamer heerste uit mijn neus heb kunnen krijgen. Toch ook wel wat positieve kanten: het ligt in een rustige buurt, tegenover de plaatselijke dierentuin. Het bed is prima en er is een aardig restaurant.

Hotel Pasur (Mongla): ondanks de afwijkende naam is dit ook wel degelijk een hotel uit de Parjatan-keten. Net als in Rahsjahi ook hier veel vergane glorie, maar in nog net iets betere staat. Leuk balkon, met (soort van) uitzicht op de rivier (de Pasur). Goed restaurant met een van de weinige obers die zijn werk ook leuk scheen te vinden.

Meenemen

Oordopjes (het verkeer gaat tot diep in de nacht door, en dan begint weer de oproep tot gebed), zaklamp (stroom valt zo af en toe uit) en voldoende reserve batterijen (zijn wel te koop maar van slechte kwaliteit).

Geldzaken

De Bangladeshi taka is circa 1 eurocent waard. Je hebt er maar weinig van nodig als je hier rondreist. Voor het eten betaal je niet meer dan 4 tot 5 EUR per dag (ontbijt, lunch en diner samen), en verder is er niet zoveel te koop. Een fles water of een colaatje kost 20 taka. Geld wisselen kan niet overal, in Dhaka gaat het het makkelijkst (bijvoorbeeld in het hotel). In Dhaka (en in de grote provinciesteden) zijn ook geldautomaten.

Eten

Dat er in Nederland (voor zover ik weet) geen Bengaalse restaurants zijn, maar wel heel veel Chinese, Italiaanse en Thaise, geeft wel aan dat het hier niet om een unieke culinaire cultuur gaat. Het is eigenlijk meer een regionale keuken, met veel Indiase invloeden. Vrijwel alles komt in de vorm van een curry en ziet er gelig uit. Dat komt omdat er overal tamarind doorheen gaat om het wat pittiger te maken. Ondanks dat er heel veel groenten en fruit worden verbouwd in Bangladesh, vind je die nauwelijks terug in de gerechten (of ze moeten helemaal kapotgekookt zijn). Vlees wordt veel gegeten maar is niet van al te beste kwaliteit.

Een paar keer heb ik desondanks wel lekker gegeten, bijvoorbeeld: – bhetki: een grote vis met ook grote graten, gebakken in een saus van kruiden en tomaten – verschillende rijstpuddingen: je hebt ze in meer droge en meer waterige varianten, ze smaken een beetje naar griesmeelpudding – kebab (gegrild vlees), ook in veel soorten en maten, lekker met naan

In vrijwel iedere stad in Bangladesh kom je ‘Chinese’ restaurants tegen. Hier werken helemaal geen Chinezen, maar het zijn populaire restaurants onder de lokale bevolking omdat er iets exotisch op de kaart staat.